«КАБАР» УЛУТТУК МААЛЫМАТ АГЕНТТИГИ
«КАБАР» УЛУТТУК МААЛЫМАТ АГЕНТТИГИ – КРдин мамл. маалымат органы. КП(б) Кыргыз обкомунун 1937-жылдын 17-январындагы токтомуна ылайык Кыргыз ССР ЭКС ошол эле жылдын 28-январында «ТАССтын Кыргыз телеграф агентствосун уюштуруу жөнүндө» чечим кабыл алган. Кыргыз телеграф агенттиги өз ишинде ТАССка тиешелүү негизги милдеттерди жетекчиликке алган. Респ-нын саясий, экон. ж-а маданий турмушун, коомдук уюмдардын чечимдерин, иш-аракеттерин, эл чарба пландарынын аткарылышын, илим-техниканын өнүгүшүн, мад-т жаңылыктарын, о. эле Совет мамлекетинин ички ж-а тышкы саясатын ж. б. окуяларды кабарлап турган. Бюллетень, маалымат, фотосүрөттөрдү жыйноо ж-а таратуу максатында өзүнүн байланыш каражаттары м-н жабдууларын, о. эле Кыргыз ССР Байланыш министрлигинин радио, телетайп, факс каналдарын пайдаланган. 115 өлкөнүн миңден ашуун агент-
тиктери, маалымат министрликтери, басма сөз, телекөрсөтүү ж-а радиоуктуруу компаниялары КырТАГдын абоненттери болгон. Жылына 800 басма табактан ашуун респ. ж-а чет өлкөлүк маалыматтар кыргыз тилине которулуп тургандыктан, агенттик респ-дагы котормо ишинин да борборуна айланган. 1992-ж. КР Өкмөтүнүн токтому м-н Кыргыз Телеграф агенттиги мамл.
«Кыргызкабар» маалымат агенттиги болуп кайрадан түзүлгөн. 1995-ж. улуттук «Кабар» маалымат агенттиги аталган. Иш-аракеттерине олуттуу өзгөртүүлөр киргизилген. Эл аралык маалыматка өз алдынча чыгууга, чет өлкөлөр м-н байланыштарды күчөтүүгө мүмкүнчүлүк берилген. Мекеменин материалдык-тех. базасын
чыңдоого 1996-ж. ЮНЕСКОнун көрсөткөн тех. жардамынын натыйжасында Кырг-нда биринчи болуп Интернет тармагын өрчүтүүгө көңүл бурулуп, биринчилерден болуп интернетке оперативдүү маалыматты кыргыз тилинде чыгарган. 1999-ж. Ош ш-нда филиалы ачылып, өлкөнүн түштүгүнөн маалымат алып туруу мүмкүнчүлүгүнө ээ болгон. Маалымат талдоо бөлүмү материалдарды иргеп, Интернетке чыгарып, экон., саясий кабарларды, чет өлкөлүк жаңылыктарды, о. эле Борб. Азия өлкөлөрүндөгү окуялардын күндөлүк баяндамаларын жарыялайт. Маалыматтар күн сайын кыргыз, орус, түрк, англис тилдеринде чыгарылат. «Кабар» агенттигинин архивинде 50 миңден ашык сүрөт (негативдер) сакталып турат. 1997-жылдан британиялык «Рейтер» маалымат агенттиги «Кабар» агенттиги м-н кызматташып, спутник байланышы аркылуу күн сайын 200дөн ашык фотосүрөт ж-а тексттик маалымат берип турат. 1998-жылдан Кытайдын «Синьхуа» маалымат агенттиги англис, орус ж-а кытай тилдериндеги 300дөн ашуун тексттик маалымат м-н камсыз кылат. Россия, Казакстан, Өзбекстан, Тажикстандын мамл. агентчиликтери м-н да туруктуу өз ара маалымат алмашуу жүргүзөт. «Кабар» агенттиги Ислам мамлекеттеринин экон. кызматташтык агенттиктери уюмунун, Тынч Океан регионунун ж-а Азия өлкөлөрүнүн улуттук агенттиктери уюмунун мүчөсү. Жетекчилери: М. В. Морозов (1937–42), Н. В. Казанский (1942–49), Е. С. Янчик (1949–52), И. Е. Смирнов (1952–58),
А. Ю. Сопиев (1958–72), Т. Иманалиев (1972– 86), С. Усупов (1986–92), А. Рыскулов (1992–
95), А. Романов (1995–98), К. А. Таабалдиев (1998– 2007), Н. Момунов (2006–08), Н. А. Идинов (2008–10), Ж. Ш. Турдукожоев (2010-жылдан).
Ж. Тынаев.