ВЕЛАСКЕС
ВЕЛА́СКЕС , Родригес де Сильва Веласкес Диего (4 же 5.6.1599, Севилья – 6.8.1660, Мадрид) – испан живописчиси. Севильяда 1623-жылга чейин иштеп, элдин турмуш-тиричилигин сүрөттөгөн чыгармаларды («Эртеӊ мененки тамак», 1617-жыл
чен, Ленинград, Эрмитаж) жараткан. Веласкес фигураларды контрасттуу чагылтууга, натуранын тышкы өзгөчөлүктөрүн өзүндөй так тартууга кызыккан. Веласкес 1623-жылдан Мадридде жашап, падыша бийлигинин сүрөтчүсү болгон. Италиялык сүрөт искусствосу (асыресе, Тициандын чыгармалары) менен таанышканы, ошондой эле П. П. Рубенске жолукканы Веласкестин чеберчилигин арттырган. Буга анын реалдуу турмуштан алынып тартылган «Вакх триумфу» (1628), «Жанар тоо уюгу» (1630, Прадо) деген сүрөттөрү мисал. Веласкестин «Бреданы тапшыруу» (1634) картинасы баталдык жанрдын үлгүсү болгон. Веласкес портреттердин («Оливарес», «Хуан Матеос», «Желпигич кармаган айым» жана башкалар) да автору. Веласкестин «Лас Менинас» (1656), «Жип ийрүүчүлөр» (1657) деген айтылуу сүрөттөрү өмүрүнүн акыркы жылдары тартылган. Анын чыгармачылыгына чындыкты бүткүл карама-каршылыгы менен тереӊ изилдеп, образдуу, чебер чагылдыруу мүнөздүү болгон. Веласкестен мурас калган чыгармалар – XVII кылымдагы испан сүрөт өнөрү менен дүйнөлүк реалисттик искусствонун эӊ мыкты үлгүлөрүнөн болуп эсептелет.
Ад.: Кеменев В. С. Картины Веласкеса. М., 1969; Каптерева Т. П. Веласкес. М., 2004.