ДЕДУКЦИЯ

ДЕДУ́КЦИЯ (латынча deductio – чыгаруу) – ойло­нууда логика законунун негизинде алгачкы ой­лордон жаӊы ой чыгаруу ыкмасы; жалпы жо­бодон жеке жыйынтыкка алып баруучу ой ко­рутундусунун бир түрү. Дедукция үчүн ой бүтүмүнүн зарыл жана туура болушу мүнөздүү, башкача айтканда эгер не­гизги ой өбөлгөлөрү чындыкка жана дедукция мыйзамдарына туура келтирилген болсо, анда зарыл түр­дө ой бүтүмү да туура болот. Ошондуктан илим­деги теориялар дедукция ыкмасынын натыйжасында жаралат. Ушул сапаты менен дедукция индукциядан, башкача айтканда эреже катары ой бүтүмдөрү жекеден жалпыга карай жүргөн логикалык жолдон айырмаланат. Жалпы принциптерге, жоболорго, аксиомалар­га таянган илимдер дедукциялык илимдер деп аталат (математика, теориялык механика, физиканын айрым тармактары жана башкалар). Ал эми тажрыйбалар­дын айрым маалыматтарын жалпылоо жолу мене­н өнүккөн индукциялык илимдерге биология, топурак таануу, медицина жана башкалар кирет. Дедукция да­лилдөөнүн негизги каражаттарынан болуп са­налат.