ДИДРО
ДИДРО́ Дени (5. 10. 1713, Лангр – 31. 7. 1784, Париж) – француз жазуучусу, философ-агартуучу, 18-к-дагы Петербург ИАнын чет элдик мүчөсү (1773). 1732-ж. иск-во магистри деген наам алган. «Энциклопедия же илимдердин, искусствонун жана кол өнөрчүлүктүн түшүндүрмө
сөздүгүнүн» негиздөөчүсү ж-а редактору. Анын филос. алгачкы чыгармалары деизм духунда жазылган. «Табиятты түшүндүрүү жөнүндө ойлор» (1754), «д’Аламбердин Дидро менен сүйлөшкөнү», «д’Аламбердин түшү» (1769), «Материянын жана кыймылдын философиялык принциптери» (1770) ж. б. филос. чыгармаларында Д. матер. идеяны жактаган. Д. «Салондор» ж. б. эмгектеринде классицизм өкүлдөрүн сындап, бурж. турмуштун абалын так көрсөткөн. Айрым пьесаларында жакшылык м-н жамандыктын татаал диалектикасы көрсөтүлөт. 18-к-дагы реализмдин эң жогорку баскычы саналган Д-нун прозасы клерикализмге каршы жазылган «Кечил аял» ж-а «Рамонун жээни» романдарынан турат. Бул романдар 18-к-дын чегинен чыгып, 19-к-дагы реалисттик романга жакындаган. Д. агартуу ишине да чоң маани берген.