ДОЛБООРЛОО

ДОЛБООРЛОО – курууга болжолдонгон объек­тинин долбоорун алдын ала жасоо процесси. Курулушта ж-а техникада Д. – капиталдык ку­рулуштарды (кандайдыр бир объектини) куруу­да, ө. ж. ж-а а. ч. продукцияларынын жаңы түрүн же үлгүсүн жасоодо долбоордук, констр. ж. б. тех. документтерди иштеп чыгуу. Д. про­цессинде тех. ж-а экон. эсептөөлөр, схемалар, графиктер, түшүнүк каттар, макеттер жасалат ж-а спецификация, смета, калькуляция түзүлөт. Машинанын, прибордун, жабдуунун ж. б. ө. ж. продуктуларынын үлгүсүн, жаңы түрүн же констр-сын Д-до баштапкы белгилерин (сызык­тар, өзгөчөлүгү, орнотуу, оңдоо, кароо ж. б. кон­структордук документтер), тех. шартын иштеп чыгат. Д. атайын уюмдар тарабынан жүргүзүлүп, тармактык ж-а атайын Д. болуп бөлүнөт. Д. тех. прогресстин илимди өндүрүш м-н байланыш­тырган маанилүү бөлүгү. Д-нун мындан аркы тех. деңгээлин көтөрүү ж-а аларды иштеп чыгуу­нун мөөнөтүн кыскартуу – жаңы кубаттуу өндүрүштөрдү тезинен киргизүүгө, сапаттуу жа­ңы эмгек куралдарын жасоого, эмгек өндүрүм­дүүлүгүн ж-а өндүрүштүн жалпы натыйжалуу­лугун жогорулатууга өбөлгө түзөт. Кийинки учурда Д-нун салттуу түрлөрү (арх-ралык куру­луш, машина жасоо, технол. ж. б.) м-н катар адам-машина системалары, эмгек процесстери, уюмдар, экол., социалдык, инж.-психол., генет. ж. б. өз алдынча багыттары калыптанууда.