ЕВКЛИД

ЕВКЛИ́Д (айрым маалыматтар боюнча б. з. ч. 325– 265-жылдар) – байыркы грек математиги. Евклиддин өмүрү жөнүндө маалыматтар өтө аз. Евклид болжол м-н б. з. ч. 3-кылымдын башында Александрия шаарында

иштеген. Негизги эмгеги 15 китептен турган жыйнак – «Негиздер» (лат. – «Эле­менттер»). Мында Евклид ошол мезгилге чейинки математи­канын планиметрия, стерео­метрия ж-а сандар теория­сынын көптөгөн маселеле­ринин өнүгүшүн жалпылап, анын андан ары өөрчүшүнө түрткү берген (к. Евклид гео­метриясы). Ал астрономия, музыка, оптика ж. б. илимдер боюнча да эмгек жазган. Анын жогорку математикага тиешелүү, 4 китептен турган «Конустук кесилиштер» ж. б. чыгармалары бизге жеткен. Алардын грамматикалык түп нус­касы ж-а латын котормосу, ошондой эле кийинки ав­торлордун түшүндүрмөлөрү м-н «Euclidis opera omnia» ed. I. L. Heibert et H. Menge, V. 1–9, 1883–1916-жылкы басылышында жыйналган. Евклиддин «Негиздери» 1948–50-жылдарда орус тилине ко­торулуп, жарык көргөн.