ЖАРЫК ӨТКӨРГҮЧ

ЖАРЫК ӨТКӨРГҮЧ – жарыкты багыт боюнча өткөрүүчү же берүүчү жабык түзүлмө. Ал орто­сунда, ички радиусу r₁, cынуу көрсөткүчү n₁ бол­гон оптикалык тунук диэлектрдик жипченин сыртына сынуу көрсөткүчү n₂, радиусу r₂ болгон диэлектрик м-н капталган узун система түрүндө болот. Мындай системанын ички бөлүгү аркылуу жарыктын таралышы жарыктын толук ички чагылуу кубулушуна негизделген. Бул кубулуш мурдатан эле белгилүү болгон. Бирок

1990-жылдан баштап, ийилгич ж-а оптикалык тунук диэлектриктерди жасоо технологиясынын пайда болушу, аталган кубулуштун колдонулу­шунун дүркүрөп өсүшүнө алып келген. Мындай ичке жипченин диаметри бир мкмден жүздөгөн мкмге жетиши мүмкүн. Диэлектриктердин ички диаметрин, сынуу көрсөткүчтөрдүн айырмасын (n₁–n₂ ) тандоо м-н бир эле жипче аркылуу бир же бир нече типтеги толкундарды (модаларды) таркатууга болот. Лазер, жарык күчөткүч ж. б. элементтердин пайда болушу, мындай жарык өткөргүчтүн оптикалык байланыш системаларын түзүү­дө, компьютерде, медицинада, эң чоң кубат­туулуктагы лазер нурларын тиешелүү жерлерге жеткирүүдө ж. б. максаттарда кеңири колдонулууда.