ЖЕТИМ ТЕМИР КЕНТАШ БАССЕЙНИ

ЖЕТИМ ТЕМИР КЕНТАШ БАССЕЙНИ – О. Азия­дагы темир кендүү ири аймак. Нарын ш-нан 60 км чыгышта, Жетим кырка тоосунун түш. капталында, деңиз деңг. 2250–3800 м бийик­тикте жайгашкан. Аймакта темир кендери бар экендеги жерг. элге илгертен белгилүү болгон. Анткени анда байыркы кен казындылары ж-а темир эриткен мештер табылган. Темир кента­шынын өз алдынча 6 кени ачылган. Аларга 1957–58-ж. чалгындоо жумуштары жүргүзүл-

Жетим бассейниндеги ири кендер

гөн. Бассейндин уз. 34 км, туурасы 500 м. Анын аймагын рифей-венд мезгилинде пайда бо­луп, метаморфизмделген акиташтар, көмүртек­чополуу сланецтер, кумдуктар ж. б. тектер түзөт.
Кендер кабат сымал линза түрүндө жатат. Кенташ негизинен гематит ж-а магнетит ми­нералдарынан турат да, алардын өлчөмүнө жа­раша гематит-магнетиттүү ж-а магнетит-ге­матиттүү болуп 2 типке бөлүнөт. Мындагы те­мир кенташы генезиси б-ча темир-кварциттүү формацияга кирери, чөкмө-жанартоо процесси­нен пайда болуп, кийин региондук метамор­физмге дуушар болгондугу аныкталган. Кенташ­тагы темирдин өлчөмү 15,4–46,3%. Басейн б-ча темир кенташынын болжолдуу ресурсу 5,395 млрд т, темирдики – 1,71 млрд т (к. табли­цаны).

Ад.: Сагындыков К. С., Судоргин А. А. Джетимский железорудный бассейн Тянь-Шаня. Ф., 1984; Сагын­дыков К. С., Фоминых В. Г. Железорудные формации Урало-Тянь-Шанского пояса. Ф., 1987. К. Сагындыков.