ЖЫЛУУЛУК СЫЙЫМДУУЛУГУ

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

ЖЫЛУУЛУК СЫЙЫМДУУЛУГУ – нерсенин температурасын 1 градуска (1°С же 1К) жогорула­тууга сарпталган жылуулук саны. Эгер нерсеге dQ жылуулук саны берилгенде, температурасы dTга жогоруласа, анын жылуулук сыйымдуулугу С= dQ/dT боюнча аныкта­лат ж-а Дж/град м-н өлчөнөт. Катуу заттардын ж-а газдардын жылуулук сыйымдуулугу туруктуу чоңдук болбос­тон, температурага көз каранды. Бирдик массадагы берилген затты бир градуска ысытуучу жылуу­лук саны ал заттын с а л ы ш т ы р м а жылуулук сыйымдуулугу деп аталат, бирдиги Дж/град⋅кг. Массасы бир моль затты бир градуска ысытууга керек бол­гон жылуулук саны м о л д у к жылуулук сыйымдуулугу деп ата­лат. Газдардын туруктуу көлөм ж-а басым ке­зиндеги жылуулук сыйымдуулугунун чоңдугу түрдүүчө болот. Эгер газ туруктуу көлөмдө ысытылса, анда сыртка жумуш аткарбастан, берилген жылуулук толу­гу м-н нерсенин ички энергиясын көбөйтүүгө жумшалат. Эгер газ туруктуу басым кезинде ысытылса, анын көлөмү кеңейип, берилген жы­луулуктун бөлүгү сыртка жумуш аткарат. Де­мек, бул учурдагы жылуулук сыйымдуулугу туруктуу көлөмдөгүгө караганда көп. Ысытуудан катуу заттардын көлөмү аз өзгөргөндүктөн, алардын көлөмү ж-а басымы туруктуу кезиндеги жылуулук сыйымдуулугу дээрлик бара­бар (к. Дюлонг – Пти закону). Катуу заттар­дын жылуулук сыйымдуулук теориясын Эйн­штейн ж-а Дебай иштеп чыккан.