ЗАРЯДДЫН САКТАЛУУ ЗАКОНУ

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

ЗАРЯДДЫН САКТАЛУУ ЗАКОНУ – туюк сис­теманын бардык бөлүктөрүндө заряддардын алг. суммасы өзгөрбөйт деген жаратылыш закон­дорунун бири: q1+q2+q3+...+qn=const. Закон 18- к-да белгилүү болуп, англ. физик М. Фарадей тарабынан тажрыйба жүзүндө далилденген. Жаратылыштагы бардык зат атомдордон, атом электрон, протон ж-а нейтрондордон турган­дыктан, нерсенин электр заряды алардын эле­ментардык электр заряддарынын суммасынан турат. Ал элементардык заряд болуп эсептел­ген электрон зарядынан бир нече (бүтүн санга) эсе чоң болот: q=N· e. Нерсени электрлөө про­цесси – бул сүрүлүүнүн же нерсе м-н тийишүүнүн натыйжасында нерсенин белгилүү бир сандагы электрондорун кошуп алышы же өзүнөн бери­ши. Электронду кошуп алса нерсе терс, берсе оң заряддалат. Мындай туюк системада З. с. з. аткарылат. Микроскопиялык нерсе электрлен­ген мезгилде заряддалган бөлүкчөлөрдүн саны өзгөрбөйт, алар мейкиндикте гана бөлүштүрү­лөт. Заряддалган бөлүкчөлөр бир нерседен экин­чи нерсеге өтөт. Элементардык бөлүкчөлөр фи­зикасында бөлүкчөлөр бири бирине айланат ж-а бөлүкчөлөрдүн саны сакталбайт, ал эми З. с. з. так аткарылат. Ал энергиянын сакта­луу закону м-н бирге электрондун турактуулу­гун түшүндүрөт.