ИВАН IV ВАСИЛЬЕВИЧ
ИВА́Н IV ВАСИ́ЛЬЕВИЧ , Г р о з н ы й (25. 8. 1530, Коломенский кыш. – 18. 3. 1584, Москва) – 1533-жылдан улуу князь, 1547-жылдан биринчи орус падышасы. Василий III Ивановичтин уулу . Мамл. ишмердиги Тандалган рада түзүлгөндөн (1549) башталган.
И. IVнүн өкмөтү жеке бийликти бекемдеп, мамлекетт ин борбордошуусун күчөтүүгө умтулган. 1549– 60-ж. же рг. ж-а борб. башкарууда, укук, аскер иштеринде реформа жүргүзгөн. 1547–52-ждагы жор ту ул дарында Казан хандыгын, 1556-ж. Астрахань хандыгын караткан. Ага Сибирь ханы Едигер (1555) ж-а Чоң Ногой ордосу (1557) баш ийген. Тандалган рада кыйрагандан (1560) кийин, И. IV жеке бийликти бекемдөөнү жалгыз өзү жүргүзгөн. Ал тышкы саясатында мамлекеттин чыгыш чек арасын кеңейтүүнү, батыш жагынан Балтика боюн кошуп алууну көздөгөн. Ички саясатында жеке бийликтин күчөшүнө каршы болгондор м-н аёосуз күрөшкөн. И. IV феодалдык бытырандылыктын калдыгына каршы күрөшүп, ички саясий душмандарын жоюу максатында 1565-ж. Опричнинаны түзгөн. Эл аны «Грозный« («Каардуу») деп атаган. И. IV өз мезгилинин билимдүү
адамы болгон. Китеп басууну уюштурууда чоң роль ойногон ж-а бир катар арх-ралык эстеликтерди салдырган.