ИДЕЯ 1

ИДЕ́Я – (гр. idta – ой, түшүнүк) – 1) ой түшүнүк­түн, чындыкты таанып-билүүнүн өзгөчө түрүн туюнткан филос. категория; нерсенин маңызын, маанисин көргөзгөн бүтүн, чулу элес. Байыркы грек философиясында түптөлүп, дүйнөнү түшү­нүүнүн өзгөчө жолун нуктаган. Платон турмуш­тагы нерселер (мис., үй) утурумдук, өзгөрмө, жа­ралат-жоголот, ал эми аларга байланышкан И. (мис., «үй» И-сы) түбөлүк, туруктуу, өлбөс­өчпөс деп эсептеген. Философия тарыхында И. түшүнүгү көптөгөн өзгөрүү, жаңырууга дуу­шар болгон. Негизги мааниси – ар кандай нер­сенин барлыгын, болушун ырастаган жол, сы­патын аныктоо, анын онтол. табиятын көргөзүү; 2) максат, ниет, сунуш.

Ж. Бөкөшов.