ИЙАБАКУ
ИЙАБАКУ – о. кылымдарда Борб. Азияда жашаган түрк уруусу. Гардизинин фарсча «Зайн ал-ахбар» («Кабарларды көркөм сүрөттөө») деген эмгегинде Й-лар ж-а халлухтардын байланышы ж-дө санжырада түрк аскер башчысынын нөкөрү кылмыш кылып, жазадан коркуп, тогуз огуздар өлкөсүнө качып келгени айтылат. Бул жерден, ага «Ябагу» деген ат ыйгарылып, тогуз огуздар ээлигинде жашаган халлухтарга аскер башчы болуп шайланган. Ушундан соң, бул уруулук бирикме «ябаку-халлух» аталып калат. Махмуд Кашгари б-ча И-лардын өз алдынча тили болуп, түрк тилин да дурус билишкен. Алар печенек, кыпчак, басмыл, кай, татар, кыргыздар м-н бирдикте Византиядан Кытайга (Чын) чейинки аймактарда жайгашкан. О. эле Кашкар тоолорунан башталып, Фергананын ортосунан Өзгөндү карай аккан дарыя Ийабаку-Сувы деп аталган ж-а кыргыз ийабаку ж-а кыпчак уруулары темирди өзгөчө аздектеп, аны ортого коюп, шерт (ант) беришери айтылган. И-лар Караханиддерге каршы согуштарга да катышкан.
Ад.: Чоротегин Т. К. Махмуд Кашгари (Барскани)
жана анын «Дивану лугати ит-түрк» сөз жыйнагы (1072–1077). Б., 1997; Материалы по истории кыргызов и Кыргызстана, Т. 1. Б., 2000.