ИКОНА

ИКО́НА (грекче eiko^′n – сүрө т, образ) – христиан динин туткандар, асыре­се православный­лар ыйык санап сыйынган сүрөт; диний живопис­тин станоктук чыгармасы (к. Икона тартуу). Биздин замандын II кылымында пайда болуп, IV кылымда калыптанган. Адатта икона христиан кудайынын (Иисус Хрис­тос) же ыйыктарынын символдук түрдө элестүү тартылышы болуп саналат. Иконанын сюжети менен композициясы катуу канондоштурулган (эреже­лештирип кабыл алынган) үлгүлөрдү сактап ка­лышы үчүн чиркөө иконасын тартуучуларды ата­йын «түп нускалар» менен жабдып турушкан. Алар «беттик» жана «түшүндүрмө» түп нускалар болуп бөлүнөт. Иконанын борбордук ири сүрөттөлүшүн көп сандагы майда сүрөттөөлөр коштоп жүрөт. Икона адатта жыгач тактанын бетине левкастын үстүнөн жумуртка кошулган боёктор менен тар­тылган. Сүрөттүн жалпы көрүнүшүн жана анын башка бөлүктөрүн көп учурда ныгырып оюу түшүрүлгөн жука металл барактарына бекитил­ген басма жаап турган (XVI кылымда кеңири тараган). Икона башка диндерде (ламаизм жана башка) да бар.

«Мадонна наристеси менен тактыда». 13- к-дын аягы. А. Пуш­кин атн. көркөм сүрөт музейи. Москва.

Ад.: Успенский Л. А. Богословие иконы Православ­ной церкви. Переславль; М., 1997.