ИНДИКАТОР

ИНДИКА́ТОР (лат. indicаtor – көрсөтөм, анык­тайм) – процессти же байкалуучу объектинин абалын ж-а анын сан ж-а сапат мүнөздөмөлөрүн адамдын кабыл алуусуна ыңгайлуу формада ча­гылдыруучу прибор, түзүлүш же элемент. Сиг­нал адамдын сезүү органдарына таасир этиши­не жараша: көрүү, акустикалык, тери сезимдик ж. б. болуп бөлүнөт. Информациянын 90%и адамдын көрүү сезими м-н кабыл алынат. Акус­тикалык И. объект начар көрүнгөндө пайдала­нылат. Тери сезим И-у келген сигналга адам­дын тез реакциясы керек болгон учурда көрүү сезими м-н бирге колдонулат. Жөнөкөй түзүлүш­төгү сигналдык И-лорго сигналдык лампа, кон­гуроо ж. б. кирет. Ченелүүчү же текшерилүүчү чоңдуктардын (убакыт, аралык, багыт, ылдам­дык, чыгым, темп-ра ж. б.) сан маанисин көр­сөтүш үчүн жебелүү И. пайдаланылат. Сандуу И. – информациянын так санын билдирүүчү барабан түрүндөгү эсептегич же проекциялык прибор. Көрсөтмө И. объектинин мейкиндик­теги абалын аныктоочу чоңдуктардын өзгөрү­шүн электрон-нур түтүгүнүн экранында график же ийри сызык түрүндө көрсөтөт. Проекциялык И. проекциялоочу түзүлүштөрдөн ж-а экрандар­дан турат да татаал ж-а түрдүү көп маалымат­тарды чагылдырат. Айкалышкан И. калканч­тын бетинен же оператордун пультунан көрүү үчүн кызмат кылат. Мындай И. самолётторду түн ичинде кондурууга жардам берет. И. ил.-из. ишинде, техникада, үй-тиричилигинде кеңири пайдаланылат.