ИТ УЙГАК

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

ИТ УЙГАК (Bidens) – өсүмдүктөрдүн татаал гүлдүүлөр тукумдагы уруусу. Көп бутактуу, бийикт. 30–60 смге жеткен бир жылдык чөп өсүмдүк. Тамыры чачыдай, жалбырактары туш­таш жайгашкан, жээги тегиз же тилкелүү. Се­бетчесиндеги жээк гүлү тилчедей, ортоңкулары

түкчөдөй, түсү сары же ак, кош жыныс­туу. Топ гүлү шы­пыргыдай, сабак­тын чокусундагы жалбырак колту­гуна жайгашкан. Мөмө сү жалпак төрт бурчтуу пира­мида сымал урук­ча, чокусунда кыс­ка тикендүү эки, төрт мүйүзчөсү бо­лот. Жер жүзүндө 200дөй түрү бел­гилүү. Кырг-нда эки түрү (ийилген

ж-а үч бөлүктүү И. у.) өрөөндөн бөксө тоолорго чейинки көлмө, арык, булактын жээктеринде, кээде сазда өсөт. Үч бөлүктүү И. у-тын суудагы маңызы медицинада кеңири колдонулат. Ымыр­кай баланын диатезин, баш терисинин жара­сына, бөйрөк ж. б. органдар сезгенгенде пайда­ланылат. Мындан сырткары кан басымын төмөндөтүү, жүрөк ишин жөнгө салуу, нерв сис­темаларын тынчтандыруу касиети бар.