КАЗАК ТИЛИ
КАЗАК ТИЛИ – казактардын тили. Казакстан Респ-нын мамл. тили. Түрк тилдеринин кыпчак тобуна кирет. К. т. түн.-чыгыш диалектинин негизинде калыптанган. Жазма эстеликтери 19-к-дан башталган. К. т-нин негизги өзгөчөлүктөрү: жалпы түрк тилдеринен «ч» тыбышынын ордуна «ш» тыбышы (мис., кач – каш), «ш» тыбыштын ордуна «с» тыбышы (мис., кыш – кыс ж. б.); «й», «дж», «с», «ч» тыбыштарынын ордуна «ж» тыбышы (йук – жок, суоz, чоz – жоz) колдонулганы м-н айырмаланат. К. т. адегенде араб, кийин латын алфавитинде болгон. 1940-жылдан орус графикасындагы алфавитке өткөн. К. т. Кырг-н, Өзбекстан, Түркмөнстан, Россия мамлекеттеринин айрым аймактарына ж-а Кытай, Моңголия, Иран, Афганстан, Пакистан, Түркия сыяктуу чет өлкөлөргө тараган. К. т-нде сүйлөгөндөрдүн жалпы саны 13 млнго жакын (2009). Морфол. жагынан кыргыз тилине окшош. Синтаксистик өзгөчөлүгү б-ча К. т-нде атоочтук ж-а чакчыл түрмөктөрдүн негизинде уюшулган сүйлөм конструкциялары кеңири к олдонулат. Жөнөк өй ж-а тат аал сүйлөмдүн компоненттеринин ортосундагы байланыш чектелген. К. т-нин лексикалык тутумун жалпы түрк сөздөрүнүн катмары ж-а аз сандагы араб, тилинен өздөштүрүлгөн сөздөр түзөт. Сов. мезгилде орус ж-а европ. тилдерден көп сөз кирген. Адабий тили 15–19-к-да калыптанып, адабий тилинин негиздөөчүсү Абай Кунанбаев болгон.