КАЙТАЛАНМА КЕЛТЕ
КАЙТАЛАНМА КЕЛТЕ – спирохета пайда кылуучу ж-а кан соргуч курт-кумурска, бит, кене, аркылуу жугуучу, катуу кармаган жугуштуу оору. К. к. эпидемиялык ж-а эндемиялык болуп бөлүнөт. Эпидемиялык түрү м-н адам гана ооруйт. Анын козгогучун (спирохетаны) немис илимпозу О. Обермейер ачкан (1868). Спирохета оору кишинин канын соргон битте көбөйүп, өлтүрүлгөн биттен тытылган, жараланган тери аркылуу адам организмине өтөт. К. к-нин жашыруун (инкубациялык) мезгили 2–14 сутка. Оору капысынан башталып, чыйрыктырат, дене темп-расы 40–41°Сге чейин көтөрүлөт, адам шалдырайт, балтыр булчуңдары катуу ооруйт, мурду канайт, териси кургап, ысыйт, тамыры тез кагып, боор, көк боору чоңоёт. 5–8 суткадан кийин темп-ра төмөндөп, тер басат ж-а оорулуу өзүн жакшы сезип калат. Бирок 1 жумадан кийин оору кайра кайталанат. Кайталоо 3–5 жолу болушу мүмкүн. Оорулуунун канын изилдөө аркылуу аныкталат. Эндемиялык түрү табигый булактуу ооруларга кирет. Түрдүү спирохеталар козгоп, адам м-н жаныбарлар ооруйт. Табигый шартта кемирүүчүлөр ооруп, кене аркылуу адамга жугузат. Ооруп айыккан адамда иммунитет пайда болот.