Талкуу:ДИВИДЕНД

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

Ашыкча ∂ax + ∂ay + ∂az түрүндөгү скалярдык чоӊдук акцияга жыл сайын төлөнүүчү киреше. Кадимки = ∂x ∂y ∂z акцияларга анын чоӊдугу белгиленбейт ж-а ал вектордук талаанын (х; у; z) чекитиндеги Д-сы деп айтылат, мында ах, ау, аz– а векторунун координаталары. Демек, туюк бет аркылуу өтүүчү вектор талаасынын агымынын, ошол бет­ти чектеген көлөмгө болгон катышынын пре­дели. Д-нын төмөндөгүдөй касиеттери бар: div(а+b)= divа+ divb, div(ϕ а)= ϕ divа+аgradϕ, div rot a=0, div grad a=∆ϕ (∆– Лаплас операто­ру), div[а, b]=(b, rot a)–(а, rotb). Д. матем. фи­зиканын маселелеринде колдонулат. Мис., суюк­туктун кыймылы, жылуулуктун таралышы ж. б. көп теӊдемелер Д. аркылуу жазылат. «Д.» терминин англ. математик У. Клиффорд (1878) киргизген; div деп белгилөөнү да сунуштаган. Д-нын нөлгө барабар эмес белгисин Ж. Макс­велл (1873) караган, аны конвергенция (Д-га тескери чоӊдук) деп атаган.