ДИЕН УГЛЕВОДОРОДДОРУ
ДИЕ́Н УГЛЕВОДОРОДДОРУ , а л к а д и е н д е р – бир эле молекулада эки кош байланышы бар чексиз углеводороддор. Чектүү углеводороддорго салыштырганда алардын молекуласында 4 суутек атому кем болуп, жалпы формуласы – CnH2n–2. Молекулаларда кош байланыштардын жайгашышына жараша үчкө бөлүнөт. 1. Кош байланыштары катарлаш жайгашкан Диен углеводороддорунда эки кош байланыш бир көмүртек атомунда жайгашат, мисалы, аллендер CH2= =C=CH2. 2. Кош байланыштар бир жөнөкөй байланыш м-н кезектешип жайгашкан, мисалы, дивинил CH2=CН–СН=CH2. 3. Кош байланыштар бир нече жөнөкөй байланыштар м-н ажыратылган, мисалы, пентадиен CH2=CН–СН2–СН= =CH2. Булар эки кош байланышы болгондуктан, кошулуу реакциясына кирет. Эгерде 1,3-бутадиенге бромдун молекуласын таасир этсе, алар 1- ж-а 2-көмүртек атомуна кошулбастан, 1- ж-а 4-көмүртек атомдоруна кошулуп, 2- ж-а 3-көмүртек атомдорунун ортосунда жаңы кош байланыш пайда болот: CH2=CH–CH=CH2+Br2→ →CH2Br–CH=CH–CH2Br. Диен углеводороддору оңой полимерленип, ири молекулалуу бирикмелерди пайда кылат. Алар алкандарды же алкендерди катализатордун катышуусунда дегидрлөөдөн алынат. Өнөр жайда негизинен синтездик каучуктарды, чайырларды, полиамид булаларын, лактарды, боёкторду, дары-дармектерди ж. б. алууда колдонулат.