ДИЗЕЛЬ ОТУНУ

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

ДИ́ЗЕЛЬ ОТУНУ – нефтинин дизель кыймыл­даткычтар күйүүчү май катары колдонулуучу бир кыйла оор фракциясы. Дизель отуну кысуу учурунда өзүнөн-өзү от алып кетүүгө ылайыктуу көмүртек­тин 12–16 атомунан түзүлгөн углеводороддун аралашмасынан турат. Алар 200дөн 360°Сге чейинки температурада кайнайт. Дизель отунунун сапаты цетан саны – углеводород-алкан (көмүртектин 16 атому) м-н каныккан цетанга салыштыр­малуу от алып күйүү ченеми боюнча мүнөздөлөт. Дизель отунунун автомобилдер үчүн цетандык саны це­танга туура келүүчү белгинин 40–50%ин түзөт. Дизель отуну эки түргө бөлүнөт: дистиляттык аз илээш­кектүү, айлануу жыштыгы 800 мин–1 ж-а андан көп же тез айлануучу кыймылдаткыч үчүн; өтө илээшкектүү калдыктуу (мотордуу) жай айла­нуучу кыймылдаткыч үчүн. Дистилляттык отун­дун ар кандай климаттык зоналар үчүн бири-­биринен тоңуу температурасы ж-а фракциялык ку­рамы боюнча айырмаланган арктикалык, кышкы ж-а жайкы сорттору; ошондой эле күйүүчү май даяр­доочу системасы (ысытуу, тундуруу, сепарация­лоо) бар ж-а мындай системасы жок дизелдер үчүн арналган 2 түрү болот.