ДИНАМОМЕТР

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

ДИНАМО́МЕТР (гр. denamis – күч ж-а ...метр) – күч ченегич; күчтү же моментти өлчөгүч курал. Ал күч звеносунан (серпилгич элементтен) ж-а саноочу түзүлүштөн турат. Динамометр иштөө принциби боюнча механикалык (пружиналуу же рычагдуу), гидравли­калык ж-а электрдик; арналышына жараша үлгү ж-а жумушчу болуп бөлүнөт. Үлгү Динамометр иштөөчү Динамометрди текшерүүдө ж-а шкаласын градустарга бө­лүүдө, түрдүү материалдар м-н буюмдардын механикалык касиеттерин сыноодо, ал эми иштөөчү Динамометр жал­пы ж-а атайын максат үчүн колдонулат. Жал­пы максаттагы Динамометр м-н трактор, сүйрөгүч, локо­мотив ж. б-дын тартуу күчү өлчөнөт. Атайын максаттагы Динамометр аба ж-а гидравликалык винттер­дин тартуу күчүн, толгоо учурун, токтотуучу ж-а кесүүчү күчтөрдү өлчөөдө пайдаланылат. Күчтүн өлчөмүн жаза турган түзүлүшү бар Динамометр – динамограф, ал эми санды же көрсөткүч түзү­лүшү бар Динамометр жумуш өлчөгүч деп аталат. Дефор­мацияны электр сигналына өзгөртүүчү билдир­гичтен ж-а сигналды күчөтүп жаза турган при­бордон түзүлгөн электрдик Динамометр иш жүзүндө көп колдонулат. Медицинада Динамометр адамдын ар түрдүү булчуң күчтөрүн өлчөйт.