БЕЛГРАД барагынын баштапкы кодун көрүү

'''БЕЛГРА&#769;Д''' (Београд) – Черногория ж-а Сербия Мамл. биримдигинин ж-а Сербия Респ-нын бор&shy;бор шаары. Түш. Европадагы ири шаарлардын бири. Б. өзгөчө адм.-айм. бирдик статусуна ээ болгон (16 общинага бөлүнөт) борб. регионду түзөт. Калкы 1,1 млн (2005; шаар айланасын&shy;дагы общиналар м-н 1,7 млн). Дунай д-на Сава д. куйган жерде жайгашкан өлкөдөгү ири порт. Темиржол ж-а автомобиль магистралдар тоому. Батыш ж-а Борб. Европадан Эгей деңизине чы&shy;гып, андан ары Кичи Азияга,Жакынкы ж-а Ор&shy;тоңку Чыгышка чыгат. Эларалык аэропорту бар. Машина куруу (ар түрдүү); эгин жыйноочу ком&shy;байндар, трактор, а.ч. техникалары, автобус («Икарбус» з-ду), микроэлектрон приборлору, тиричилик техникаларынын тетиктери («Бе&shy;лим» з-ду), хим., текстиль, булгаары-бутки&shy;йим, полигр., тамак-аш, жеңил, жыгачылык
өнөржайы иштейт. Эларалык ярмаркалар ж-а жыл сайын кинофестивалдар өтүп турат. Серб ИА, ун-т, обсерватория, театр ж-а кино акаде-

11*


 
[[File:БЕЛГРАД36.png | thumb | Белград. Сава дарыясынын бою.]] миясы (1950, учурда драма иск-восу ф-тети), китепкана, театрлар, филармония (оркестр, хор), элдик этногр. музейлери ж. б. бар.
Тоо капталдарында ж-а дөңсөөлөрүндө токой
массивдери ж-а парктар көп, алар Космай (628 ''м''), Авала (506 ''м'') ж. б. корук уюшулган. Азыркы Б-дын аймагында байыркы кельт урууларынын Сингидунум аттуу тургун жайы болгон, кийинчерээк ошол эле ат м-н римдик шаар болуп калган (б. з. ч. 1-к. б. з. 4-к.). 6-к-да шаар Византиянын карамагына өткөн. 9–10-к-да болгарлар ээлешкен. 11–12-к-да Ви&shy;зантиянын, андан кийин болгарлардын, венгр&shy;лердин ж-а сербдердин бийлиги астында кел&shy;ген. 1521-ж. Б-ды түрктөр басып алган. Авст&shy;рия-Түркия согуштарынын учурунда Б. үч жолу (1688–90, 1717–39, 1789–91) австриялыктардын колуна өткөн. 1806-ж. түрктөрдөн бошотулуп, Сербия княздыгынын (1882-жылдан королдугу&shy;нун) борбору болуп калат. 1813–30-ж. шаар кай&shy;радан түрктөрдүн бийлигине өткөн. Биринчи дүйнөлүк согушта Б. эки жолу австриялык ас&shy;керлер тарабынан басып алынган. 1918-жыл&shy;дын 1-декабрынан Б. серб, хорват ж-а словен&shy;дер королдугунун (1929-жылдан Югославиянын) борбор шаары. 1941-ж. 13-апрелде Германия басып алган. 1944-ж. сов. аскерлер м-н Югосла&shy;виянын Элдик-боштондукка чыгаруу армиясы бошоткон. 1945–92-ж. Югославия Элдик Феде&shy;рация Респ-нын (1963-жылдан Югославия Соц. Федерация Респ-нын) борбор шаары болуп жа&shy;рыяланган. 1992-жылдан Югославия Союздук Респ-нын, 2003-жылдан Черногория ж-а Сербия
Респ-нын борбору. [[Category: 2-том, 146-225 бб]]