БЕЛУЖДАР барагынын баштапкы кодун көрүү

'''БЕЛУЖДАР''' (өздөрүн балуч, балоч деп ата&shy;шат) – Түш. Пакистандын калкы. Иран, Афган&shy;стан, Түркмөнстан, Тажикстан, Индия ж-а араб
өлкөлөрүндө да жашашат. Жалпы саны 5,7 млн киши, а. и. Пакистанда 4 млн адам (2000). Бе&shy;луж тилинде сүйлөшөт. Дини – мусулман-сун&shy;нит. Араб географтарынын маалыматтарына караганда, Б. 9–10-к-да Керман ж-а анын чы&shy;гышындагы Систанда жашаган. Эфталиттердин (б. з. 5-к.), селжуктардын (11-к-дын башында), моңголдордун (13-к.) жортуулдарынын ж-а Ти&shy;мурдун басып алууларынын (14-к.) натыйжа&shy;сында Б. акырындык м-н түш., андан кийин
чыгыш жакка ооп, Белужстан деп аталган чоң
аймакты ээлешет. 16-к-дын аягы – 17-к-дын ба&shy;шында Белужстанда бир нече княздыктар түзүлүп, алар Улуу Моголдорго, иран ж-а афган башкаруучуларына көзкаранды болушкан. Ка&shy;лат княздыгынын (Чыгыш Белужстан) башка&shy;руучусу Насир хан Белуж (1750–95) Белужстан&shy;дын бардык аймагын өз бийлигине баш ийдир&shy;ген. 19-к-да Белужстанга англичандар басып ки&shy;ришкен. Чыгыш Белужстан Улуу Британияга баш ийдирилип, батышы Ирандын курамына кошулган. 1947-жылдан Пакистандын курамын&shy;да. 1970-ж. княздыктар жоюлуп, Белужстан&shy;дын бирдиктүү провинцияга бириктирилиши эт&shy;ностук консолидацияга ж-а улуттук аң-сезим&shy;дин жогорулашына жагымдуу шарт түзгөн. Алар негизинен мал чарбасы, дыйканчылык, балык уулоочулук м-н кесиптенишет. Б. жылгындан
согулуп, ылай м-н шыбалган, үстү чабак жыгач м-н жабылган жер үйлөрдө, малчылар көчүп жүрүүгө ылайыктуу чатырчаларда (гедан) жа&shy;шашат. Эркектери узун көйнөк, кенен шым, жеңи жок чапан ж-а шалы жоолук (пату), кий&shy;изден жасалган баш кийим же тебетей (чалма&shy;сы м-н), пальманын жалбырактарынан согул&shy;ган бут кийим (сандали), аялдары көйнөк ж-а кенен ыштан (улгайгандары кара, жаштары кызыл түстө), тебетей кийишип, узун чүмбөт жамынышат. Көкүрөктөрүнө кооз жасалгалар&shy;ды тагынышат. Тамак-ашы негизинен эт (кээде гана), сүт азыктары, айран кошулуп жасалган нан, жашылча, жемиштер. Дыйкандар чегирт&shy;ке туздап, кууруп, тамак-ашына колдонушат. [[Category: 2-том, 146-225 бб]]