БАСЫМ (тик аракет эткен күч) барагынын баштапкы кодун көрүү

'''БАСЫМ ''' – нерсенин бетинин аянтына тик аракет эткен күч Р = ''S'' <math>{F n \over S}</math>, мында ''Fn = F'' cos<math>\alpha</math> ''F'' – күчтүн чоӊдугу, <math>\alpha</math> бетке тургузулган тик сызык м-н күчтүн багытынын ортосундагы бурч, ''S'' – беттин аянты. Ал СИ системасында Паскаль (''Па'') бирдиги м-н ченелет: 1''Па='' 1''H/м''<sup>2</sup>. Иш жүзүндө башка бирдиктер да колдонулат: атмосфера (''атм''), 1''атм=''9,81·10<sup>4</sup>''Па; сым. мам. мм.''=133,322 ''Па''. Басымдын айрым түрлөрү: 1) Термодинамикалык  басым – белгилүү температурада газ молекулаларынын идиштин бетине жасаган аракети. 2) Статикалык басым негизинен оордук күчүнүн жасаган аракети менен аныкталат (мисалы, жер бетиндеги басым 1 ''атм'' болсо, ал эми анын борборундагы басым 350 ''ГПа''га барабар). 3) Динамикалык басым – уруучу толкундардан пайда болгон басым (мисалы, жарылгыч зат жарылганда айланасында толкундар пайда болуп, температура 10000° ''К''ге, ал эми басым 100 ''ГПа''га барабар болот). 4) Жарык басымы – жарыктын ургаалдуулугунан башка, беттин чагылуу жөндөмдүүлүгүнө жараша болот. Бирдей шартта жарыктын толук чагылдыруучу бетке жасаган басымы, жарыкты толук жутуучу бетке жасаган басымынан эки эсе чоӊ болот.
[[Category: 2-том]]