ВЕНА барагынын баштапкы кодун көрүү

'''ВЕ&#769;НА ''' (Wien) – Австриянын борбор шаары. Өлкөнүн башкы экономикалык, маданий жана илимий борбору; өзүнчө административдик бирдикти түзөт (федерация жери статусуна ээ). Калкы 1,9 млн (2020; шаар агломерациясында 2,1 млн). Дунай дарыясынын боюнда, Вена Токою тоо массивинин этегинде жайгашкан. Өлкөнүн башкы жолдор тоому. Шаар айланта магистралдар (анын ичинде автобандар) жана те- <br/>
[[File:ВЕНА76.png | thumb | Шёнбрунн ак сарайы.]]
мир жол тармактары салынган. Эл аралык транзиттик мааниге ээ магистралдар: Франкфурт-на-Майне – Вена – Будапешт – Стамбул, Варшава – Вена – Милан, Берлин – Прага – Вена – Загреб. Ири жүк ташуучу авиаборбор. Эл аралык Вена-Швехат аэропорту, метрополитен бар. Деӊиз порту. Байыркы кельттердин тургун жайы; б. з. 1-кылымынан римдик Виндобона (же Виенна) аскер лагери. 1221-жылдан шаар. 16-кылымда императорлор резиденциясы, бирок иш жүзүндө Габсбургдар мамлекетинин, 1804-жылдан Австрия империясынын (1867–1918-жылдары Австрия-Венгриянын) борбору болгон. 18-кылымдын 1-жарымында Вена – европалык маданияттын, айрыкча музыканын өнүккөн жери. 1848–49-жылдары Австриядагы революциячыл кү-<br/>
[[File:ВЕНА77.png | thumb | В. А. Моцарттын Бурггартендеги эстелиги. 1896.]]
рөштүн очогу. 1918-жылдан Австрия Респпубликасынын борбору. <br/>Венага өлкөнүн жалпы өнөр жай өндүрүшүнүн <sup>1</sup>/<sub>3</sub>инен ашыгы туура келет. Машина куруу (транспорт, радиоэлектроника, электр-техника, станок, прибор куруу, айыл чарба машиналары), полиграфия, химия-фармацевтика, тигүү, текстиль, тамак-аш өнөр жай ишканалары иштеп, аялдардын модалуу кийимдери, трикотаж, шляпа, кооз эмеректер, музыкалык аспаптар чыгарылат. Шаарда Австриядагы эӊ ири нефть ажыратуучу завод иштейт. Ыйык Стефан собору (шаардын символу), роман, готика стилиндеги чиркөөлөр, ратуша, парк фонтандары менен сарайлар, Бельведер, вилла сакталган. Шаардын борбордук бөлүгүндө соода үйлөрү, газометрлер курулуп, эстеликтер (император Иосиф IIге, В. А. Моцартка Бурггартенде, И. Штрауска, Ф. Шубертке) тургузулган. Венанын тарыхый борбору жана Шёнбрунн сарайы ''Бүткүл дүйнөлүк мурастын'' тизмесине кирген. ИА, 100дөн ашык илимий-изилдөө институттар, илимий коомдор, университеттер, асем искусство академиясы, 53 ири китепкана (анын ичинде парламенттин, улуттук ж. б.), музейлер (анын ичинде табигый-тарыхый ж. б.), Альбертина, сүрөт галереясы, гравюра кабинети, мемориалдык музейлер (Й. Гайдн, В. А. Моцарт, Л. ван Бетховен, Ф. Шуберт, И. Штраус уулунун), З. Фрейддин үй-музейи, театрлар иштейт. Эки жылда бир бий, заманбап музыка, жыл сайын опера фестивалдары, 1982-жылдан «Бельведер» эл аралык вокалисттер конкурсу ж. б. өткөрүлөт. Дүйнөдөгү эӊ ири музыка басмасы «Universal Edition» (1901) иштейт.<br/>Ад.: ''Сененко М. С''. Вена. М., 1970.
[[Category: 2-том]]