ДИВАЕВ барагынын баштапкы кодун көрүү

'''ДИВАЕВ''' Абубекр, '''А б у б а к и р Ахмеджано&shy;вич''' (18.12.1886, Оренбург – 5.2.1932, Ташкент) – фольклор изилдөөчү, этнограф, археолог, түрко&shy;лог, чыгыш таануучу. Улуту – башкыр. Орен&shy;бургдагы Неплюев кадет корпусунун Азия бөлүмүн бүтүргөн (1876). Алгач Түркстанда ас&shy;кер кызматчы, кийин Ташкент шаарында аскер-эл&shy;дик башкармалыкта, Сыр-Дарыя аскер губер&shy;наторунун алдында кызмат өтөгөн. 1877-жыл&shy;дан котормочу – тилмеч. 1906-жылдан Казан университетинин алдындагы этнография бөлүмүнүн илимий кызматкери, Ташкенттеги Орто Азия мамлекеттик ун&shy;иверситетинде жана Чыгыш таануу институтунда этнография жана археология бөлүмдөрүнүн башчысы, эт&shy;нографиялык жана фольклордук экспедициялардын же&shy;текчиси. Диваев Түркстан аймагында жашаган түрк элдеринин (өзбек, казак, кара калпак, кыргыз 
[[Файл:Абуб.jpg|left|thumb|278x278px]]



жана башка) элдик оозеки чыгармачылыгын, үрп-адаттарын, ырым-жырым, салттарын чогултуп, иретке кел&shy;тирип, изилдөө иштерин жүргүзгөн. Анын кыр&shy;гыздар боюнча чогулткан материалдары Сыр-Да&shy;рыя, Олуя-Ата, Жети-Суу аймактарында жаша&shy;ган топторго таандык болуп, кыргыз элинин эт&shy;нографиясын, фольклорун, дүйнө таанымын изилдөөдө негизги булак болгон. Диваевдин каты&shy;шуусу менен Кожо Ахмед Яссавинин мечитинен табылган эски жазуулар Түркстандын тарыхын изилдөөдө маанилүү салым болду. Ал тапкан мөөрдүн ортосуна Ахмед Яссавинин ысмы жа&shy;зылып, «Хижранын 1212-жылы» деген жазуу түшүрүлгөн, четинде мөөрдү жасаган устанын ысмы (Кожохан) калтырылган. Диваев илимий ишмер&shy;диги үчүн 1896-жылы 22-январда ''Археология сүйүүчүлөрдүн Түркстан ийриминин'' (ТКЛА) анык мүчөсү болуп шайланган. Диваев «Шоро баа&shy;тыр», «Бекет баатыр», «Кобыланды», «Алпа&shy;мыш баатыр» (анын бир нече вариантын), «Кам&shy;бар баатыр», «Эр Таргын», «Айман-Чолпон» ыр&shy;ларын, «Алаша хан менен Алдар көсө», «Ажы» жана башка жомокторду, чечен сөздөрдү, казак балдар оюндарын жыйнап, кагазга түшүрүп, айрымда&shy;рын орус тилине которгон. Эл оозунан Асан Кай&shy;гы, Алашахан, Амир Темир, Караш баатыр туу&shy;ралуу маалыматтарды, ошондой эле макал-ылакаптар&shy;ды жазып алып жарыялаган. Диваевдин илимге сиӊирген эмгегин П.М.''Мелиоранский,'' В. А. ''Горд&shy;левский,'' В. В. ''Бартольд'' ж.ана башка илимпоздор жогору баалашкан. Диваев Түркстан элдик университетинде жана Түркстан Чыгыш институтунда (1924-жылы Орто Азия мамлекеттик университетинин (САГУ) чыгыш факультетине айланган) сабак берген.



Эмгектери.: Казахская народная поэзия. А.-А., 1964; Ка&shy;зактын халык творчествосы. А., 1989.

Ад.: ''Гордлевский В. А.'' Абубакир Диваев // Живая старина. 1916/1; ''Сулейменов Б. С.'' Некоторые вопросы истории Казахстана в трудах А. А. Диваева//Известия АН Каз. ССР, Серия историческая, археологическая и этнографическая. А., 1988. 1(9); Казак фолькло&shy;ристикасынын тарыхы. А., 1988. 

''Ч. Жумагулов, А. Көчкүнов.'' 
[[Category: 3-том, 5-85 бб]]