ЖЕЛТОКСАН (ДЕКАБРЬ) ОКУЯСЫ барагынын баштапкы кодун көрүү

<b type='title'>ЖЕЛТОКСАН (ДЕКА&#769;БРЬ) ОКУЯСЫ – </b>1986-жыл&shy;дын 17–19-декабрында Алматыда болгон казак жаштарынын тоталитардык саясатка каршы нааразылык кыймылы. 1986-ж. 16-декабрда Ка&shy;закстан КП БКнын Пленуму өткөрүлүп, анда ка&shy;зак элинин пикири эске алынбастан, КПСС БКнын көрсөтмөсү м-н Д. А. Кунаевдин Казак&shy;стан КП БКнын 1-секретары кызматынан алы&shy;нышы ж-а ордуна орус улутундагы Г. В. Кол&shy;биндин (мурда Грузия КПнин 2-секретары) ке&shy;лиши кыймылдын башталышына түрткү бол&shy;гон. 17-декабрь күнү эртең мененки саат 8де Казакстан КП БКнин имаратынын алдындагы Л. И. Брежнев атн. (азыркы «Республика») аян&shy;тында мектеп окуучулары, студенттер, жумуш&shy;чу жаштар, о. эле ЖОЖдун окутуучуларынын
катышуусундагы тынчтык жүрүшү башталып, кечинде алардын саны 20 миңге чейин жеткен.
<br>Чогулгандар борбордун кадр маселесин чечүүдөгү
бир жактуу аракеттерин сынга алып, маанилүү иштерди чечүүдө респ-нын бийлик уюмдарынын пикирин да эске алуу ж-а жерг. калктын өкүл&shy;дөрүнөн чыккан саясий ишмерлерге тоскоолдук кылбоо, респ-нын өз алдынчылыгын, улуттук тилдин ж-а мад-ттын өнүгүүсүнө зарыл шарт&shy;тарды камсыз кылуу талаптарын коюшкан. Кыймылды басуу, анын катышуучуларын күч м-н таратуу максатында Казак ССР ИИМдин ж-а МККнын аскер бөлүктөрү, Алматы чек ара окуу жайынын курсанттары, СССР ИИМдин ко&shy;шумча атайын күчтөрү тартылган. Митингчи&shy;лер м-н кагылышуу башталып, аларга каршы курал катары сапёрдук күрөктөр, атайын
үйрөтүлгөн иттер, өрт өчүрүүчү машиналар ж-а
бронетранспортёрлор колдонулган. Бийлик м-н козголоңчулардын тирешүүсүнөн улам «Казак&shy;стан казактар үчүн!», «Орустар Казакстандан
чыгып кетсин!» деген сыяктуу ураандар пайда болгон. Ошол эле мезгилде Казакстан КПнин имаратына чабуул даярдалып жатканы туура&shy;луу Москвага маалымат түшүп, М. С. Горбачёв окуялардын чиеленишине жол бербөө талабы м-н Д. Кунаевге кайрылган. Кечке жуук көтө&shy;рүлүш күч м-н басылган. 18-декабрда аянтка кай&shy;радан өтүүгө аракеттенген митингчилердин ай&shy;рым топтору куулуп-таркатылып, козголоңчу&shy;ларга катуу жаза көрүлгөн. Ж. (Д.) о-нын жүрүшүндө 8500 адам кармалып, жазаланган. 6 киши курман болуп, 1720дай киши жаракат алган. ИИМдин 1200 кызматкери иштен бошо&shy;тулган, гун-сүргүнгө учураган. 1987-ж. КПСС БКнын Сая&shy;сий бюросу Ж. (Д.) о-н «казак улутчулдугунун көрүнүшү» катары баалаган (1990-ж. Казакстан КП БКнын демилгеси м-н мындай баа туура эмес деп табылган). Бул окуя тоталитардык саясат&shy;ка каршы казак жаштарынын азаттык күрөшү болгон. Казакстан көз каранды эместигин ал&shy;ган соң, Ж. (Д.) о. тууралуу чындык калыбына келтирилип, бул ж-дө «Желтоксан», «Желток&shy;сан курмандыктарын эскерүү», «Эр намысы – эл намысы» ж. б. эмгектер жаралып, «Алла&shy;жар», «Кызгыш күс» кинофильмдери тартылган. [[Категория:3-том, 215-326 бб]]