ЗААРА БӨЛҮП ЧЫГАРУУ СИСТЕМАСЫ барагынын баштапкы кодун көрүү

<b type='title'>ЗААРА БӨЛҮП ЧЫГАРУУ СИСТЕМАСЫ</b>– заа&shy;ра пайда кылып ж-а аны бөлүп чыгаруучу орган&shy;дар.

[[File:ЗААРА БӨЛҮП ЧЫГАРУУ СИСТЕМАСЫ3.png | thumb | none]]
Организмге келген тамак заттары сиңүү процессинде ткань ж-а органдарда түрдүү хим. бирикмелерге ажырап, ар кандай уу заттар пайда болот. Ошондуктан организм бул уу заттарды (аммиак, сүт к-тасы ж. б.) тынымсыз бөлүп
чыгарып туруш керек. Аны м-н кошо сууну,
минерал туздарын чыгарып, канда ж-а ткан&shy;дарда суу м-н тузду бир деңгээлде кармап турат (к. <i>Бөлүп чыгаруу системасы</i>). Алардын көбү заара бөлүп чыгаруучу органдар аркылуу сий&shy;дик м-н кошо сыртка чыгат. Ал органдарга эки <i>бөйрөк,</i> бөйрөктөн табарсыкка сийдик агызуу&shy;чу түтүк, <i>табарсык</i> ж-а заараны сыртка чыга&shy;руучу түтүк кирет. Бөйрөк алгачкы ж-а акыр&shy;кы сийдикти пайда кылат. Эркек м-н аялдын сийдикти сыртка агызуучу түтүгү анат. түзүлүшү б-ча бири-биринен кыйла айырмаланат. Эркек&shy;те табарсыктан башталып, сырткы жыныс мү&shy;чөсүнүн башына чейин жетет (уз. 16–18 <i>см</i>дей). Эркектин сийдик агызуучу түтүгү аркылуу жалаң гана заара эмес, жыныстык катнаш учурунда эркектин урук клеткасы – <i>сперматозоиди</i> агып
чыгат. Аялдын сийдикти сыртка чыгаруучу түтү&shy;гү кыска, уз. 3–3,5 <i>см</i>дей болот. Заара ушатуу&shy;ну татаал рефлекстер аркылуу мээ м-н жүлүн&shy;дүн нерв борборлору жөнгө салат. Ал табарсык капталынын булчуңдары жыйылганда, заара&shy;ны сыртка агызуучу түтүктүн жылма булчуңу бошоңдогондо болот. Дени соо кишинин табар&shy;сыгында 250–300 <i>мл</i> сийдик чогулганда, заара ушаткысы келет.
[[Категория:3-том, 449-543 бб]]