ВЕРНАДСКИЙ: нускалардын айырмасы
2-tom>KadyrM No edit summary |
No edit summary |
||
| (5 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
''' | '''ВЕРНА́ДСКИЙ ''' '''Владимир Иванович''' [28.2 (12.3). 1863, Санкт-Петербург – 6.1.1945, Москва] – табият изилдөөчү, геолог, философ, минералог, геохимия, радиогеология ж-а биосфера жөнүндөгү илимдерге негиз салуучу, коомдук ишмер. Петербург университетинин физика-математика факультетин бүтүргөн (1885). Петербург академиясынын академиги (1912), УССР ИАнын 1-президенти (1919), Чехословакия (1926), Париж (1928) ИАларынын мүчөсү. Петербург ИАнын Геология ж-а минералогия музейинин директору (1914), өзү уюштурган мамлекеттик радий<br/> | ||
[[File:ВЕРНАДСКИЙ109.png | thumb | none]] | |||
институтунун директору (1922). 1922–26-жылдары Париждеги Сорбонна университетинде лекция окуп, М. Склодовская-Кюринин лабораториясында иштеген. 1927-жылы СССР ИАнын тирүү заттар бөлүмүн ачкан, ал кийин Вернадский атындагы геохимия ж-а анализдик химия институту деп аталган. Силикаттардын түзүлүшү, сейрек ж-а чачыранды элементтердин геохимиясы, радиоактивдүү минералдарды издөө, геохимиялык процесстерде организмдердин ролу, минералдардын пайда болуу теориясы ж. б. боюнча ири илимий-изилдөөлөрдү жүргүзгөн. Вернадскийдин каолин ядросунун ролу, алюмосиликаттардын түзүлүшү ж-а изоморфтук катарлар тууралуу көз карашы кен байлыктарды издөө ыкмаларынын негизин түзгөн. Илимий-техникалык революциянын өнүгүшү Вернадскийдин биосфера жөнүндөгү окуусунун чоӊ мааниси бардыгын аныктап жатат. Илимий жетишкендиктер м-н адам эмгегинин таасиринен биосфера акырындык м-н жаӊы абалга – ноосферага, башкача айтканда акыл-эс сферасына өтөт. Вернадскийдин көп эмгектери табият таануунун омоктуу философиялык проблемаларына арналган. Вернадскийдин ысымы м-н Парамушир аралындагы тоо, Подкаменная Тунгуска дарыясынын алабындагы чоку, Чыгыш Антарктидадагы жарым арал, муз астындагы тоолор, ошондой эле вернадскит, вернадит минералдары ж-а диатом балырлары аталган. СССР Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты (1943). Эмгек Кызыл Туу ордени м-н сыйланган. СССР ИАда В. И. Вернадский атындагы алтын медаль (1963-жылдан) белгиленген. <br/>Чыг.: Биосфера, Т. 1–2, Л., 1926; Проблемы биогеохимии. Ч. 1–2, 4, М; Л., 1934–1940; Избранные труды по биогеохимии. М., 1967; Научная мысль как планетарное явление. М., 1991; Живое вещество и биосфера. М., 1994; О науке. Т. 2. СПб, 2002. | |||
<br />Ад.: Академику В. И. Вернадскому к пятидесятилетию научной и педагогической деятельности. Т. 1–2. Л.; М., 1936; ''Ферсман А. Е.'' Жизненный путь академика В. И. Вернадского // ''Ферсман А. Е.'' Избр. Труды. Т. 5. М., 1959; ''Личков Б. Л.'' В. И. Вернадский – человек и мыслитель, М., 1970. ''Яншина Ф. Т.'' Эволюция взглядов В. И. Вернадского на биосферу и развитие учения о ноосфере. М., 1996. | |||
Ад.: Академику В. И. Вернадскому к пятидесятилетию научной и педагогической деятельности. Т. 1–2. Л.; М., 1936; ''Ферсман А. Е.'' Жизненный путь академика В. И. Вернадского // ''Ферсман А. Е.'' Избр. Труды. Т. 5. М., 1959; ''Личков Б. Л.'' В. И. Вернадский – человек и мыслитель, М., 1970. ''Яншина Ф. Т.'' Эволюция взглядов В. И. Вернадского на биосферу и развитие учения о ноосфере. М., 1996. | |||
[[Category: 2-том]] | [[Category: 2-том]] | ||
09:07, 5 Август (Баш оона) 2024 -га соңку нускасы
ВЕРНА́ДСКИЙ Владимир Иванович [28.2 (12.3). 1863, Санкт-Петербург – 6.1.1945, Москва] – табият изилдөөчү, геолог, философ, минералог, геохимия, радиогеология ж-а биосфера жөнүндөгү илимдерге негиз салуучу, коомдук ишмер. Петербург университетинин физика-математика факультетин бүтүргөн (1885). Петербург академиясынын академиги (1912), УССР ИАнын 1-президенти (1919), Чехословакия (1926), Париж (1928) ИАларынын мүчөсү. Петербург ИАнын Геология ж-а минералогия музейинин директору (1914), өзү уюштурган мамлекеттик радий
институтунун директору (1922). 1922–26-жылдары Париждеги Сорбонна университетинде лекция окуп, М. Склодовская-Кюринин лабораториясында иштеген. 1927-жылы СССР ИАнын тирүү заттар бөлүмүн ачкан, ал кийин Вернадский атындагы геохимия ж-а анализдик химия институту деп аталган. Силикаттардын түзүлүшү, сейрек ж-а чачыранды элементтердин геохимиясы, радиоактивдүү минералдарды издөө, геохимиялык процесстерде организмдердин ролу, минералдардын пайда болуу теориясы ж. б. боюнча ири илимий-изилдөөлөрдү жүргүзгөн. Вернадскийдин каолин ядросунун ролу, алюмосиликаттардын түзүлүшү ж-а изоморфтук катарлар тууралуу көз карашы кен байлыктарды издөө ыкмаларынын негизин түзгөн. Илимий-техникалык революциянын өнүгүшү Вернадскийдин биосфера жөнүндөгү окуусунун чоӊ мааниси бардыгын аныктап жатат. Илимий жетишкендиктер м-н адам эмгегинин таасиринен биосфера акырындык м-н жаӊы абалга – ноосферага, башкача айтканда акыл-эс сферасына өтөт. Вернадскийдин көп эмгектери табият таануунун омоктуу философиялык проблемаларына арналган. Вернадскийдин ысымы м-н Парамушир аралындагы тоо, Подкаменная Тунгуска дарыясынын алабындагы чоку, Чыгыш Антарктидадагы жарым арал, муз астындагы тоолор, ошондой эле вернадскит, вернадит минералдары ж-а диатом балырлары аталган. СССР Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты (1943). Эмгек Кызыл Туу ордени м-н сыйланган. СССР ИАда В. И. Вернадский атындагы алтын медаль (1963-жылдан) белгиленген.
Чыг.: Биосфера, Т. 1–2, Л., 1926; Проблемы биогеохимии. Ч. 1–2, 4, М; Л., 1934–1940; Избранные труды по биогеохимии. М., 1967; Научная мысль как планетарное явление. М., 1991; Живое вещество и биосфера. М., 1994; О науке. Т. 2. СПб, 2002.
Ад.: Академику В. И. Вернадскому к пятидесятилетию научной и педагогической деятельности. Т. 1–2. Л.; М., 1936; Ферсман А. Е. Жизненный путь академика В. И. Вернадского // Ферсман А. Е. Избр. Труды. Т. 5. М., 1959; Личков Б. Л. В. И. Вернадский – человек и мыслитель, М., 1970. Яншина Ф. Т. Эволюция взглядов В. И. Вернадского на биосферу и развитие учения о ноосфере. М., 1996.