ГАРИБАЛЬДИ: нускалардын айырмасы
м (1 версия) |
No edit summary |
||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
'''ГАРИБА́ЛЬДИ ''' Жузеппе (4. 7. 1807, Ницца | '''ГАРИБА́ЛЬДИ ''' '''Жузеппе''' (4. 7. 1807, Ницца шаары – 2. 6. 1882, Капрера аралы) – Италиянын элдик баатыры, улуттук-боштондук кыймылдын (''Рисоржименто'') жол башчысы, генерал. Катардагы матростон 1832-жылы «Эвридика» соода кемесинин капитандыгына чейин өсүп жеткен. 1833-жылдан «Жаш Италия» уюмуна мүчө болуп кирип, улут азаттыгы үчүн күрөшкө аралашкан. Революциячыл иши үчүн өлүм жазасына сыртынан өкүм кылынган да, Түштүк Америкага эмиграцияга кетип, он жыл бою Риу-Гранди м-н Уругвай Республикасынын көз каранды эместиги үчүн күрөшкөн. 1848–49-жылдары Италиядагы революция алдында өз жерине кайтып<br/> | ||
<br/> | |||
[[File:ГАРИБАЛЬДИ65.png | thumb | Ж. Гарибальди. Гравюра.]] | [[File:ГАРИБАЛЬДИ65.png | thumb | Ж. Гарибальди. Гравюра.]] | ||
келген. | келген. Революция жылдары Австрия-Италия согушуна катышкан. Ал Рим Республикасын түзүүгө (9-февраль, 1849-жыл) жетекчилик кылып, Римди коргоону уюштурган. Республика кулаганда 4 миӊ адамдан турган отряд м-н Венециядагы революцияга жардамга барган. Ушул жүрүштө ал душман колуна түшүп, чет элге сүргүнгө айдалган. 1849–54-жылдары сүргүндө жүргөн. Австрия-Италия-Франция согушунда (1859) да ыктыярдууларга командачы болуп, 1860-жылы «Миӊчилердин» жүрүшүн жетектеп, Сицилиядагы элдик көтөрүлүшкө катышкан. Натыйжада Италиянын түштүгү Бурбондор бийлигинен бүт бошотулган. 1870–71-жылдардагы Франция-Пруссия согушунун учурунда француз республикачыларынын тарабында согушкан. Гарибальди Италияны азат кылуу ж-а бириктирүү маселесин өзүнүн өмүрлүк иши деп эсептеген. Ал венгрлердин, поляктардын, гректердин улуттук-боштондук кыймылына тилектештигин билдирген. Элинин боштондугу үчүн күрөшкө өмүрүн арнаган Гарибальди италян элинин улуттук сыймыгына айланган. Италиянын дээрлик ар бир шаарында<br/>анын ысмында көчө бар. | ||
<br/>анын ысмында көчө бар. | |||
<br/>Ад.: ''Лурье А.'' Гарибальди. 1807–1882. М., 1957; ''Невлер (Виллин) В''. Дж. Гарибальди. М., 1961. | <br />Ад.: ''Лурье А.'' Гарибальди. 1807–1882. М., 1957; ''Невлер (Виллин) В''. Дж. Гарибальди. М., 1961. | ||
[[Category: 2-том]] | [[Category: 2-том]] | ||
09:58, 14 Август (Баш оона) 2024 -га соңку нускасы
ГАРИБА́ЛЬДИ Жузеппе (4. 7. 1807, Ницца шаары – 2. 6. 1882, Капрера аралы) – Италиянын элдик баатыры, улуттук-боштондук кыймылдын (Рисоржименто) жол башчысы, генерал. Катардагы матростон 1832-жылы «Эвридика» соода кемесинин капитандыгына чейин өсүп жеткен. 1833-жылдан «Жаш Италия» уюмуна мүчө болуп кирип, улут азаттыгы үчүн күрөшкө аралашкан. Революциячыл иши үчүн өлүм жазасына сыртынан өкүм кылынган да, Түштүк Америкага эмиграцияга кетип, он жыл бою Риу-Гранди м-н Уругвай Республикасынын көз каранды эместиги үчүн күрөшкөн. 1848–49-жылдары Италиядагы революция алдында өз жерине кайтып
келген. Революция жылдары Австрия-Италия согушуна катышкан. Ал Рим Республикасын түзүүгө (9-февраль, 1849-жыл) жетекчилик кылып, Римди коргоону уюштурган. Республика кулаганда 4 миӊ адамдан турган отряд м-н Венециядагы революцияга жардамга барган. Ушул жүрүштө ал душман колуна түшүп, чет элге сүргүнгө айдалган. 1849–54-жылдары сүргүндө жүргөн. Австрия-Италия-Франция согушунда (1859) да ыктыярдууларга командачы болуп, 1860-жылы «Миӊчилердин» жүрүшүн жетектеп, Сицилиядагы элдик көтөрүлүшкө катышкан. Натыйжада Италиянын түштүгү Бурбондор бийлигинен бүт бошотулган. 1870–71-жылдардагы Франция-Пруссия согушунун учурунда француз республикачыларынын тарабында согушкан. Гарибальди Италияны азат кылуу ж-а бириктирүү маселесин өзүнүн өмүрлүк иши деп эсептеген. Ал венгрлердин, поляктардын, гректердин улуттук-боштондук кыймылына тилектештигин билдирген. Элинин боштондугу үчүн күрөшкө өмүрүн арнаган Гарибальди италян элинин улуттук сыймыгына айланган. Италиянын дээрлик ар бир шаарында
анын ысмында көчө бар.
Ад.: Лурье А. Гарибальди. 1807–1882. М., 1957; Невлер (Виллин) В. Дж. Гарибальди. М., 1961.