ГРАФИТ

ГРАФИ́Т (нем. Graphit, гр. grfpho – жазам) – минерал, көмүртектин (С) жер кыртышында кеӊири таралган ж-а эӊ туруктуу полиморфтуу модификациясы. Гексагон сингониясында кристаллданат. Кабатчалуу түзүлүштө. Өӊү темирдей кара, бозомук. Металл сымал жалтырайт. Катуулугу Моос шкаласы боюнча 1–2 (катмарланганда 5,5); тыгыздыгы 2,2 г/см³. Отко чыдамдуу, электр тогун жакшы өткөрөт. Кислотага туруктуу. Кагазга жазылат, колго оӊой жугат. Графит жер бетинде кеӊири тараган ж-а көп учурда анын ири жыйындысы (кени) пайда болот. Графит пегматит, скарн ж-а жанар тоо тектеринде жогорку темппературанын таасиринен пайда болот. W, Au м-н бирге кварц тарамдарында, орточо темппературалуу коргошун-цинк кендеринде ж. б. кезигет. Бирин-серин кабырчык ж-а калыӊ катмарлар түрүндө метаморфизмделген тоо тектерде, тарамдар – гнейстерде кеӊири тараган. Ал метеориттердин курамында да болот. Түзүлүшү боюнча айкын кристаллдуу ж-а көмүскө кристаллдуу Графит болуп бөлүнөт. А й к ы н к р и с т а л л д у у Графиттин кендери магма тоо тектери же кристаллдуу сланецтерге байланыштуу. Мында кенташ Графити көз м-н же микроскоптон көрүнүүчү ири кристаллдарынан турат. Кристаллдуу сланецтердеги Графиттин өлчөмү 3–20%, кээде андан да ашат. Бул кендерден Графит флотация жолу м-н бөлүнүп алынат. К ө м ү с к ө к р и с т а л л д у у Графиттин кендери көмүрдүн метаморфизмделишинен пайда болот. Кенде көмүртек 60–85%ке жетип, Графит кенташ кабаттарынан түздөн-түз алынат. Графит жасалма жол м-н да алынат. Графит отко чыдамдуу материалдарды даярдоодо, калем жасоодо, басмаканa боёкторун ж-а кытай тушун алууда, электр-техникада, атом өнөр жайында ж. б-да кеӊири колдонулат.