ГАНГРЕНА

ГАНГРЕ́НА (гр. gtngraina) – дене же органдын ткандарынын бузулушу (жансызданышы), некроздун бир түрү. Кургак ж-а нымдуу болуп айырмаланат. Кургак гангренада ткань суусун тез жоготуп, анын кесепетинен жабыркаган жер кургап, бүрүшүп, катууланат, жабыркаган жер кичирейип түсү кара күрөӊ тартат (мумификация). Нымдуу гангрена жансызданган тканга чиритүүчү, ириӊдетүүчү инфекциянын киришинен пайда болот. Мында ткань киргилт көгүш же бозомтук кара түстөгү жумшак сасык массага айланат. Бул учурда ткандардын ажыроосунан пайда болгон заттардан организм ууланып, дене ысып, жалпы абал начарлайт. Гангрена көбүнчө орган же ткань кан м-н камсыз болбой калган учурда ири артериялардын жабыркашы, алардын тромб, эмбол м-н бүтөлүшү, атеросклероз, эндоартерит ж. б-дан кан тамырдын жабыркашы, ошондой эле анын өөрчүшүнө жүрөк-кан тамыр системасынын начарлашы, өнөкөт уулануу (алкоголь, фосфор, никотин м-н), зат алмашуунун бузулушу (кант диабети) ж. б. түрткү берет. Андан тышкары механикалык (кан токтотуучу буугуч же шакшак м-н көпкө таӊганда), химиялык (кислота, жегич ж. б. таасир эткенде) ж-а физикалык (50°Сден жогору – күйүк ж-а –20°Сден төмөн температура – үшүк) факторлордун таасиринен да пайда болот. Кол, бут гангренага көп учурайт. Кээде гангрена болгон учурда жабыркаган кол, бутту ампутация жасоого туура келет.