ВИЛЬНЮС: нускалардын айырмасы
No edit summary |
No edit summary |
||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
'''ВИ́ЛЬНЮС '''– Литва Республикасынын борбор шаары. Өлкөнүн түштүк-чыгыш бөлүгүндө жайгашкан. Калкы 542 миң (2006). Литванын башкы экономикалык, илимий | '''ВИ́ЛЬНЮС '''– Литва Республикасынын борбор шаары. Өлкөнүн түштүк-чыгыш бөлүгүндө жайгашкан. Калкы 542 миң (2006). Литванын башкы экономикалык, илимий жана маданий борбору. Ири жолдор тоому. Эл аралык аэропорту бар. Нярис жана Вильня дарыяларынын кошулган жерине жакын 1000-жылы ченде жыгач бург (сепил) жана бутпарастык храм са­лынган. | ||
[[File:ВИЛЬНЮС16.png | thumb | Ыйык Анна (Онос) костёлу | [[File:ВИЛЬНЮС16.png | thumb | Ыйык Анна (Онос) костёлу жана бернардчылардын мо­настыры.]] | ||
1251-жылы литвалык князь Миндовг чо­кундурулган | 1251-жылы литвалык князь Миндовг чо­кундурулган жана ал таштан чиркөө салдырган, кийинчерээк (1253) ушул жерде аны королдук такка отургузуу аземи өткөрүлгөн. Алгач Виль­ня (XIII кылымдан Вильно) аталып, 1323-жылдан Улуу Литва княздыгынын борбору. 1991-жыл­дын 6-августунан Литва Республикасынын (1990-жылы 11-мартта көз карандысыздыкка ээ болгон) борбору. XIII–XIV кылымда Вильня дарыясынын чатында үч сепил­ден турган [Жогорку (Гедимино, XIV–XV кылым), Тө­мөнкү (Эски арсенал, XV кылым; Жаңы арсенал, XV–XVI кылым; учурда улуттук музей)] чеп комплекси ку­рулган. XV–XVIII кылымдын архитектуралык ансамблдери: Ыйык Анна (XVI кылым), Пётр жана Павел (XVII кылым) чир­көөлөрү, Аушрос дарбазасы (1502–1522), ренессанс стилиндеги Алумната сарайы (XVIII кылым) жана башкалар сак­талган. Шаардын борбордук бөлүгү ''Бүткүл дүйнөлүк мурастын'' тизмесине кирген. Көптөгөн эстелик­тер тургузулган. Литва илимдер Академиясы (1941), 50гө жакын илим-изилдөө институттары, Вильнюс университети (1579), сүрөт искусст­во, музыка жана театр академиялары, университеттер (анын ичинде Литва юридикалык, 2002), улуттук сүрөт галереясы, янтарь музейи (1995), опера жана балет, куурчак театрлары жана башкалар бар. Улуттук филар­мония (1940), улуттук симфониялык, Литва ка­мералык оркестрлери иштейт. Мисалы, Чюрлёнис атындагы пианисттер менен органисттердин эл аралык кон­курсу, 1968-жылдан эл аралык орган фестива­лы, ыр майрамы (1946, 1950) кийин 5 жылда бир өткөрүлөт. Өнөр жайынын башкы тармагы – прибор, станок куруу жана электр-техника тармак­тары. Беларусь жана Литва биргелешкен «МАЗ – Балтия» автомобиль чогултуучу ишканасы, же­ңил, тамак-аш өнөр жайлары иштейт.<br><br>Ад.: ''Гудавичюс Э''. История Литвы: с дрейнейших времён до 1569 г. М., 2005. | ||
[[Category: 2-том, 500-554 бб]] | [[Category: 2-том, 500-554 бб]] | ||
03:26, 29 Январь (Үчтүн айы) 2025 -га соңку нускасы
ВИ́ЛЬНЮС – Литва Республикасынын борбор шаары. Өлкөнүн түштүк-чыгыш бөлүгүндө жайгашкан. Калкы 542 миң (2006). Литванын башкы экономикалык, илимий жана маданий борбору. Ири жолдор тоому. Эл аралык аэропорту бар. Нярис жана Вильня дарыяларынын кошулган жерине жакын 1000-жылы ченде жыгач бург (сепил) жана бутпарастык храм салынган.
1251-жылы литвалык князь Миндовг чокундурулган жана ал таштан чиркөө салдырган, кийинчерээк (1253) ушул жерде аны королдук такка отургузуу аземи өткөрүлгөн. Алгач Вильня (XIII кылымдан Вильно) аталып, 1323-жылдан Улуу Литва княздыгынын борбору. 1991-жылдын 6-августунан Литва Республикасынын (1990-жылы 11-мартта көз карандысыздыкка ээ болгон) борбору. XIII–XIV кылымда Вильня дарыясынын чатында үч сепилден турган [Жогорку (Гедимино, XIV–XV кылым), Төмөнкү (Эски арсенал, XV кылым; Жаңы арсенал, XV–XVI кылым; учурда улуттук музей)] чеп комплекси курулган. XV–XVIII кылымдын архитектуралык ансамблдери: Ыйык Анна (XVI кылым), Пётр жана Павел (XVII кылым) чиркөөлөрү, Аушрос дарбазасы (1502–1522), ренессанс стилиндеги Алумната сарайы (XVIII кылым) жана башкалар сакталган. Шаардын борбордук бөлүгү Бүткүл дүйнөлүк мурастын тизмесине кирген. Көптөгөн эстеликтер тургузулган. Литва илимдер Академиясы (1941), 50гө жакын илим-изилдөө институттары, Вильнюс университети (1579), сүрөт искусство, музыка жана театр академиялары, университеттер (анын ичинде Литва юридикалык, 2002), улуттук сүрөт галереясы, янтарь музейи (1995), опера жана балет, куурчак театрлары жана башкалар бар. Улуттук филармония (1940), улуттук симфониялык, Литва камералык оркестрлери иштейт. Мисалы, Чюрлёнис атындагы пианисттер менен органисттердин эл аралык конкурсу, 1968-жылдан эл аралык орган фестивалы, ыр майрамы (1946, 1950) кийин 5 жылда бир өткөрүлөт. Өнөр жайынын башкы тармагы – прибор, станок куруу жана электр-техника тармактары. Беларусь жана Литва биргелешкен «МАЗ – Балтия» автомобиль чогултуучу ишканасы, жеңил, тамак-аш өнөр жайлары иштейт.
Ад.: Гудавичюс Э. История Литвы: с дрейнейших времён до 1569 г. М., 2005.