БАЛЛАДА

БАЛЛАДА (французча Ьаllайdе, латынча Ьаllо - бийлей­мин) - түрдүү поэтикалык жана музыкалык жанрлар­дын аталышы. Орто кылымда роман элдеринин поэзиясында элдик бий менен кошо аткарылуучу лирикалык хор ырлары Баллада деп аталган. XIII кылымда француз, италян профессионал поэзиясында Баллада кеңири тараган. XIV–XV кылымдарда сюжетсиз лирикалык ырлар, орто кылымда Англияда тары­хый, фантастикалык, драмалык мазмундагы элдик сюжеттүү ырлар да Баллада делген. Баллада сентиментализм , романтизм, неоромантизм учу­рунда поэзиянын барктуу жанрларынан болгон (Р. Бёрнс, С. Т. Колриж, У. Блейк, Р. Киплинг - Англияда; Германияда - Г. Бюргер, Ф. Шиллер, Г. Гейне). XVIII кылымда Англияда комедиялык Баллада - опера чыгармалары да жолугат. XIX кылымдагы орус поэзиясында В.А.Жуковский, А. С. Пушкин, М. Ю. Лермонтов, А. К. Толстой, кийин Н. С. Тихонов, Э. Багрицкий жана башка акындардын белгилүү Балладалары бар. Музыкада Баллада көп учурда баатырдык жана баатырдык-эпикалык жанр катары өрчүгөн (мисалы, С.С.Прокофьевдин «Белгисиз бойдон калууну эңсеген бала жөнүндө баллада», А. Бабажаняндын фортепьяно менен оркестр үчүн жазылган «Баатырдык балладасы» жана башкалар). Вокалдык Баллада жанры Германияда, Австрияда Ф. Шуберт, Р. Шуман, Й. Брамс жана Г.Вольфтун романтикалык чыгармаларында өнүккөн. Фортепьяно үчүн жазылган Балладалар да жолугат. Кыргыз адабиятында Баллада тарыхый, фантастикалык окуяларды чагылдырат, адамдардын эрдиги, баатырдыгы да ырдалган (мисалы, А. То­комбаевдин «28 баатыр» аттуу чыгармасы).