БИЙ (искусство түрү): нускалардын айырмасы

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү
vol2_146_225_>KadyrM
No edit summary
 
 
(3 intermediate revisions by 3 users not shown)
1 сап: 1 сап:
'''БИЙ 1''' – иск-вонун адамдын дене кыймылынын жардамы м-н көркөм образ жаратуучу түрү. Б. түпкүлүгүндө байыркы магиялык оюндардан, эмгек процессине байланыштуу кыймыл-аракет­терден келип чыккан. Алгач Б. сөз м-н обонго байланыштуу болгон. Тарыхый өнүгүүнүн на­тыйжасында музыка м-н жашай турган өнөрдүн бир тармагына айланган. Жаратылыш кубулуш­тарын, аңчылык м-н согуш көрүнүштөрүн белги-
'''БИЙ''' – искусствонун адамдын дене кыймылынын жардамы менен көркөм образ жаратуучу түрү. Бий түпкүлүгүндө байыркы магиялык оюндардан, эмгек процессине байланыштуу кыймыл-аракет­терден келип чыккан. Алгач Бий сөз менен обонго байланыштуу болгон. Тарыхый өнүгүүнүн на­тыйжасында музыка менен жашай турган өнөрдүн бир тармагына айланган. Жаратылыш кубулуш­тарын, аңчылык менен согуш көрүнүштөрүн белгилүү тартипке түшүрүлгөн ыргактуу кыймыл менен туюнтуу Байыркы Кытай жана
[[File:БИЙ 1104.png | thumb | «Ак марал» мамлекеттик бий ансамблинин аткаруу­сунда «Кызыл гүл» бийи.]] лүү тартипке түшүрүлгөн ыргактуу кыймыл м-н туюнтуу Байыркы Кытай ж-а Индияда эң жо­горку деңгээлге жеткен. Байыркы Римде көңүл ачуу, ал эми Байыркы Грекияда тарбия кара­жаты болгон. О. кылымда дин өкүлдөрү Евро­пада бийчилерди куугунтуктаган. ''Кайра жара­луу'' доорунда Италия, Франция ж. б. өлкөлөр­дө Б. кайрадан өнүгүп, коомдук колдоого алын­ган. 16-к-дын акырында ''балет'' өнөрү өзүнчө өнү­гө баштайт. Францияда королдук бий академия­сы (1661) уюшулат. 17–19-к-да ''гавот, полонез, менуэт, мазурка, краковяк'' Б-лери өнүгөт. 19-к­дын аягы – 20-к-дын башында бир катар Евро­па өлкөлөрү м-н АКШда Б-дин жаңы түрлөрүн киргизүүгө болгон далалат күчөйт. Б-лер элдик, балеттик, классикалык болуп бир нече түргө бөлүнөт. Балетмейстер Н''. Холфин'' кыргыздын элдик оюндарынын, ырым-жырымдарынын, эм­гек процесстеринин негизинде «Кийиз» деген туң­гуч Б-ди, «Алтын кыз» муз. драмасына, «Айчү­рөк» операсына бийлерди жаратты. Кийин ал
[[File:БИЙ 1104.png | thumb | «Ак марал» мамлекеттик бий ансамблинин аткаруу­сунда «Кызыл гүл» бийи.]] Индияда эң жо­горку деңгээлге жеткен. Байыркы Римде көңүл ачуу, ал эми Байыркы Грекияда тарбия кара­жаты болгон. Орто кылымда дин өкүлдөрү Евро­пада бийчилерди куугунтуктаган. ''Кайра жара­луу'' доорунда Италия, Франция жана башка өлкөлөр­дө Бий кайрадан өнүгүп, коомдук колдоого алын­ган. XVI кылымдын акырында ''балет'' өнөрү өзүнчө өнү­гө баштайт. Францияда королдук бий академия­сы (1661) уюшулат. XVII–XIX кылымдарда ''гавот, полонез, менуэт, мазурка, краковяк'' Бийлери өнүгөт. XIX к­ылымдын аягы –XX кылымдын башында бир катар Евро­па өлкөлөрү менен Америка Кошмо Штаттарында Бийдин жаңы түрлөрүн киргизүүгө болгон далалат күчөйт. Бийлер элдик, балеттик, классикалык болуп бир нече түргө бөлүнөт. Балетмейстер Н''. Холфин'' кыргыздын элдик оюндарынын, ырым-жырымдарынын, эм­гек процесстеринин негизинде «Кийиз» деген туң­гуч Бийди, «Алтын кыз» музыкалык драмасына, «Айчү­рөк» операсына бийлерди жаратты. Кийин ал «Анар», «Селкинчек» балеттерине элдик бийлер­ди көбүрөөк пайдаланган. «Чолпон», «Ала-Тоодогу жаз», «Куйручук», «Асел» жана башка балеттери улут­тук Бийдин мыкты үлгүлөрүнө айланды.1966-жылы кыргыздын элдик бий ансамбли уюшулган, к. ''«Ак марал» мамлекеттик бий ансамбли''.
«Анар», «Селкинчек» балеттерине элдик бийлер­ди көбүрөөк пайдаланган. «Чолпон», «Алатоодогу жаз», «Куйручук», «Асел» ж. б. балеттери улут­тук Б-дин мыкты үлгүлөрүнө айланды. 1966-ж. кыргыздын элдик бий ансамбли уюшулган, к. ''«Акмарал» мамлекеттик бий ансамбли''.
 


Ад.: ''Ткаченко Т. С''. Народный танец. М., 1954;
Ад.: ''Ткаченко Т. С''. Народный танец. М., 1954;
8 сап: 8 сап:


<p align='right'>''Б. Алагушов.'' </p>[[Category: 2-том, 146-225 бб]]
<p align='right'>''Б. Алагушов.'' </p>[[Category: 2-том, 146-225 бб]]

09:07, 6 Март (Жалган куран) 2025 -га соңку нускасы

БИЙ – искусствонун адамдын дене кыймылынын жардамы менен көркөм образ жаратуучу түрү. Бий түпкүлүгүндө байыркы магиялык оюндардан, эмгек процессине байланыштуу кыймыл-аракет­терден келип чыккан. Алгач Бий сөз менен обонго байланыштуу болгон. Тарыхый өнүгүүнүн на­тыйжасында музыка менен жашай турган өнөрдүн бир тармагына айланган. Жаратылыш кубулуш­тарын, аңчылык менен согуш көрүнүштөрүн белгилүү тартипке түшүрүлгөн ыргактуу кыймыл менен туюнтуу Байыркы Кытай жана

«Ак марал» мамлекеттик бий ансамблинин аткаруу­сунда «Кызыл гүл» бийи.

Индияда эң жо­горку деңгээлге жеткен. Байыркы Римде көңүл ачуу, ал эми Байыркы Грекияда тарбия кара­жаты болгон. Орто кылымда дин өкүлдөрү Евро­пада бийчилерди куугунтуктаган. Кайра жара­луу доорунда Италия, Франция жана башка өлкөлөр­дө Бий кайрадан өнүгүп, коомдук колдоого алын­ган. XVI кылымдын акырында балет өнөрү өзүнчө өнү­гө баштайт. Францияда королдук бий академия­сы (1661) уюшулат. XVII–XIX кылымдарда гавот, полонез, менуэт, мазурка, краковяк Бийлери өнүгөт. XIX к­ылымдын аягы –XX кылымдын башында бир катар Евро­па өлкөлөрү менен Америка Кошмо Штаттарында Бийдин жаңы түрлөрүн киргизүүгө болгон далалат күчөйт. Бийлер элдик, балеттик, классикалык болуп бир нече түргө бөлүнөт. Балетмейстер Н. Холфин кыргыздын элдик оюндарынын, ырым-жырымдарынын, эм­гек процесстеринин негизинде «Кийиз» деген туң­гуч Бийди, «Алтын кыз» музыкалык драмасына, «Айчү­рөк» операсына бийлерди жаратты. Кийин ал «Анар», «Селкинчек» балеттерине элдик бийлер­ди көбүрөөк пайдаланган. «Чолпон», «Ала-Тоодогу жаз», «Куйручук», «Асел» жана башка балеттери улут­тук Бийдин мыкты үлгүлөрүнө айланды.1966-жылы кыргыздын элдик бий ансамбли уюшулган, к. «Ак марал» мамлекеттик бий ансамбли.


Ад.: Ткаченко Т. С. Народный танец. М., 1954; Львов Н. Киргизский театр. М., 1953.


Б. Алагушов.