БИЙ (искусство түрү): нускалардын айырмасы
vol2_146_225_>KadyrM No edit summary |
м (Temirkan moved page БИЙ 1 to БИЙ (искусство түрү)) |
||
| (3 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
'''БИЙ | '''БИЙ''' – искусствонун адамдын дене кыймылынын жардамы менен көркөм образ жаратуучу түрү. Бий түпкүлүгүндө байыркы магиялык оюндардан, эмгек процессине байланыштуу кыймыл-аракет­терден келип чыккан. Алгач Бий сөз менен обонго байланыштуу болгон. Тарыхый өнүгүүнүн на­тыйжасында музыка менен жашай турган өнөрдүн бир тармагына айланган. Жаратылыш кубулуш­тарын, аңчылык менен согуш көрүнүштөрүн белгилүү тартипке түшүрүлгөн ыргактуу кыймыл менен туюнтуу Байыркы Кытай жана | ||
[[File:БИЙ 1104.png | thumb | «Ак марал» мамлекеттик бий ансамблинин аткаруу­сунда «Кызыл гүл» бийи.]] | [[File:БИЙ 1104.png | thumb | «Ак марал» мамлекеттик бий ансамблинин аткаруу­сунда «Кызыл гүл» бийи.]] Индияда эң жо­горку деңгээлге жеткен. Байыркы Римде көңүл ачуу, ал эми Байыркы Грекияда тарбия кара­жаты болгон. Орто кылымда дин өкүлдөрү Евро­пада бийчилерди куугунтуктаган. ''Кайра жара­луу'' доорунда Италия, Франция жана башка өлкөлөр­дө Бий кайрадан өнүгүп, коомдук колдоого алын­ган. XVI кылымдын акырында ''балет'' өнөрү өзүнчө өнү­гө баштайт. Францияда королдук бий академия­сы (1661) уюшулат. XVII–XIX кылымдарда ''гавот, полонез, менуэт, мазурка, краковяк'' Бийлери өнүгөт. XIX к­ылымдын аягы –XX кылымдын башында бир катар Евро­па өлкөлөрү менен Америка Кошмо Штаттарында Бийдин жаңы түрлөрүн киргизүүгө болгон далалат күчөйт. Бийлер элдик, балеттик, классикалык болуп бир нече түргө бөлүнөт. Балетмейстер Н''. Холфин'' кыргыздын элдик оюндарынын, ырым-жырымдарынын, эм­гек процесстеринин негизинде «Кийиз» деген туң­гуч Бийди, «Алтын кыз» музыкалык драмасына, «Айчү­рөк» операсына бийлерди жаратты. Кийин ал «Анар», «Селкинчек» балеттерине элдик бийлер­ди көбүрөөк пайдаланган. «Чолпон», «Ала-Тоодогу жаз», «Куйручук», «Асел» жана башка балеттери улут­тук Бийдин мыкты үлгүлөрүнө айланды.1966-жылы кыргыздын элдик бий ансамбли уюшулган, к. ''«Ак марал» мамлекеттик бий ансамбли''. | ||
«Анар», «Селкинчек» балеттерине элдик бийлер­ди көбүрөөк пайдаланган. «Чолпон», | |||
Ад.: ''Ткаченко Т. С''. Народный танец. М., 1954; | Ад.: ''Ткаченко Т. С''. Народный танец. М., 1954; | ||
| 8 сап: | 8 сап: | ||
<p align='right'>''Б. Алагушов.'' </p>[[Category: 2-том, 146-225 бб]] | <p align='right'>''Б. Алагушов.'' </p>[[Category: 2-том, 146-225 бб]] | ||
09:07, 6 Март (Жалган куран) 2025 -га соңку нускасы
БИЙ – искусствонун адамдын дене кыймылынын жардамы менен көркөм образ жаратуучу түрү. Бий түпкүлүгүндө байыркы магиялык оюндардан, эмгек процессине байланыштуу кыймыл-аракеттерден келип чыккан. Алгач Бий сөз менен обонго байланыштуу болгон. Тарыхый өнүгүүнүн натыйжасында музыка менен жашай турган өнөрдүн бир тармагына айланган. Жаратылыш кубулуштарын, аңчылык менен согуш көрүнүштөрүн белгилүү тартипке түшүрүлгөн ыргактуу кыймыл менен туюнтуу Байыркы Кытай жана
Индияда эң жогорку деңгээлге жеткен. Байыркы Римде көңүл ачуу, ал эми Байыркы Грекияда тарбия каражаты болгон. Орто кылымда дин өкүлдөрү Европада бийчилерди куугунтуктаган. Кайра жаралуу доорунда Италия, Франция жана башка өлкөлөрдө Бий кайрадан өнүгүп, коомдук колдоого алынган. XVI кылымдын акырында балет өнөрү өзүнчө өнүгө баштайт. Францияда королдук бий академиясы (1661) уюшулат. XVII–XIX кылымдарда гавот, полонез, менуэт, мазурка, краковяк Бийлери өнүгөт. XIX кылымдын аягы –XX кылымдын башында бир катар Европа өлкөлөрү менен Америка Кошмо Штаттарында Бийдин жаңы түрлөрүн киргизүүгө болгон далалат күчөйт. Бийлер элдик, балеттик, классикалык болуп бир нече түргө бөлүнөт. Балетмейстер Н. Холфин кыргыздын элдик оюндарынын, ырым-жырымдарынын, эмгек процесстеринин негизинде «Кийиз» деген туңгуч Бийди, «Алтын кыз» музыкалык драмасына, «Айчүрөк» операсына бийлерди жаратты. Кийин ал «Анар», «Селкинчек» балеттерине элдик бийлерди көбүрөөк пайдаланган. «Чолпон», «Ала-Тоодогу жаз», «Куйручук», «Асел» жана башка балеттери улуттук Бийдин мыкты үлгүлөрүнө айланды.1966-жылы кыргыздын элдик бий ансамбли уюшулган, к. «Ак марал» мамлекеттик бий ансамбли.
Ад.: Ткаченко Т. С. Народный танец. М., 1954;
Львов Н. Киргизский театр. М., 1953.
Б. Алагушов.