БАСЫМ (тик аракет эткен күч): нускалардын айырмасы
No edit summary |
мNo edit summary |
||
| (2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
'''БАСЫМ ''' – нерсенин бетинин аянтына тик аракет эткен күч | '''БАСЫМ ''' – нерсенин бетинин аянтына тик аракет эткен күч Р = ''S'' <math>{F n \over S}</math>, мында ''Fn = F'' cos<math>\alpha</math> ''F'' – күчтүн чоӊдугу, <math>\alpha</math> бетке тургузулган тик сызык м-н күчтүн багытынын ортосундагы бурч, ''S'' – беттин аянты. Ал СИ системасында Паскаль (''Па'') бирдиги м-н ченелет: 1''Па='' 1''H/м''<sup>2</sup>. Иш жүзүндө башка бирдиктер да колдонулат: атмосфера (''атм''), 1''атм=''9,81·10<sup>4</sup>''Па; сым. мам. мм.''=133,322 ''Па''. Басымдын айрым түрлөрү: 1) Термодинамикалык басым – белгилүү температурада газ молекулаларынын идиштин бетине жасаган аракети. 2) Статикалык басым негизинен оордук күчүнүн жасаган аракети менен аныкталат (мисалы, жер бетиндеги басым 1 ''атм'' болсо, ал эми анын борборундагы басым 350 ''ГПа''га барабар). 3) Динамикалык басым – уруучу толкундардан пайда болгон басым (мисалы, жарылгыч зат жарылганда айланасында толкундар пайда болуп, температура 10000° ''К''ге, ал эми басым 100 ''ГПа''га барабар болот). 4) Жарык басымы – жарыктын ургаалдуулугунан башка, беттин чагылуу жөндөмдүүлүгүнө жараша болот. Бирдей шартта жарыктын толук чагылдыруучу бетке жасаган басымы, жарыкты толук жутуучу бетке жасаган басымынан эки эсе чоӊ болот. | ||
< | |||
< | |||
[[Category: 2-том]] | [[Category: 2-том]] | ||
07:08, 13 Март (Жалган куран) 2025 -га соңку нускасы
БАСЫМ – нерсенин бетинин аянтына тик аракет эткен күч Р = S , мында Fn = F cos F – күчтүн чоӊдугу, бетке тургузулган тик сызык м-н күчтүн багытынын ортосундагы бурч, S – беттин аянты. Ал СИ системасында Паскаль (Па) бирдиги м-н ченелет: 1Па= 1H/м2. Иш жүзүндө башка бирдиктер да колдонулат: атмосфера (атм), 1атм=9,81·104Па; сым. мам. мм.=133,322 Па. Басымдын айрым түрлөрү: 1) Термодинамикалык басым – белгилүү температурада газ молекулаларынын идиштин бетине жасаган аракети. 2) Статикалык басым негизинен оордук күчүнүн жасаган аракети менен аныкталат (мисалы, жер бетиндеги басым 1 атм болсо, ал эми анын борборундагы басым 350 ГПага барабар). 3) Динамикалык басым – уруучу толкундардан пайда болгон басым (мисалы, жарылгыч зат жарылганда айланасында толкундар пайда болуп, температура 10000° Кге, ал эми басым 100 ГПага барабар болот). 4) Жарык басымы – жарыктын ургаалдуулугунан башка, беттин чагылуу жөндөмдүүлүгүнө жараша болот. Бирдей шартта жарыктын толук чагылдыруучу бетке жасаган басымы, жарыкты толук жутуучу бетке жасаган басымынан эки эсе чоӊ болот.
