ДАЛЬ: нускалардын айырмасы

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү
ВизуалдыкВикитекст
vol_3>KadyrM
No edit summary
No edit summary
 
(2 intermediate revisions by one other user not shown)
1 сап: 1 сап:
'''ДАЛЬ''' (Dahl) Роберт Алан (17.12.1915, Айова штаты, Инвуд) – амер. саясат таануучу, плюра­листтик демократия концепциясын иштеп чык­кандардын бири, саясий илимд. доктору. Йель ун-тинин (АКШ) профессору. «Демократия тео­риясына киришүү» (1956), «Батыш демократия­ларындагы саясий оппозиция» (1966), «Плюра­листтик демократиянын дилеммалары» (1982) аттуу эмгектеринде саясий системалардын олут­туу өзгөрүүлөрү, демократия категорияларынын
'''ДАЛЬ''' '''Владимир Иванович''' [10(22).11. 1801, Лу­ганск – 22. 9(4. 10). 1872, Москва] – орус жазуу-
өз ара катыштары демокр. коомдо оппозиция­нын ролу сыяктуу саясий философиянын ор­чундуу маселелери кеӊири изилдөөгө алынган. Д. азыркы кездеги Батыш демократиясын де­мократия идеалына алда канча жакын ж-а аны полиархия деп атаган. Полиархия демокр. иде­алдан айырмаланат, ошол эле учурда ал жаран­дарга өз эркиндиктеринен пайдаланып, саясий
чыгууларга катышууга, топтор м-н лидерлерге бийлик үчүн күрөштө ачыктан ачык эрегишке
чыгууга мүмкүндүк берет. Полиархия соӊку мез­гилдеги коомду башкаруу тартибинин өзгөчө бир тиби болуп калды. Ал саясий режимдин эки белгиси: оппозицияга алда канча сабырдуу ма­милеси, өкмөттүн жүрүм-турумуна, айрым кыз­мат адамдарын тынчтык каражаттар аркылуу ордунан кетирүүгө чейин таасир көрсөтө ала тур­ган укукка эгедерлиги.
''К. Байбосунов, Т. Абдылдабеков.'' [[Category: 3-том, 5-85 бб]]


[[File:ДАЛЬ15.png | thumb | none]]
чусу, лексикограф, этнограф. 1814-жылы Петербург деӊиз корпусуна кабыл алынып, аны 1819-жылы мичман чининде бүтүргөн. Кийин Дерпт (азыр­кы Тарту) университетинин медици­на факультетин аяктаган (1829). 1833-жылы Оренбургдагы аскер губернаторунун алдындагы өзгөчө тапшырмаларды ат­каруучу кызматында бол­гон. Орус, казак, башкыр, татарлардын арасында жа­шап, алардын фольклордук ж-а этнографиялык материалдарын жыйнаган ж-а зоологиялык музей ачкан. 1838-жылы Орен­бург крайынын флорасы м-н фаунасы боюнча коллекция чогултканы үчүн табигый илимдер боюнча Петербург ИАнын корреспондент-мүчөлүгүнө шай­ланган. А. С. Пушкин м-н достук мамиледе бол­гон. 1882-жылы өзү иштеп чыккан орус жомокто­рун, ылакаптарын басып чыгарган. Казак Лу­ганский деген псевдоним м-н аӊгеме, повесть жазган. Замандаштары аны жазуучу катары билишсе да, Далдын тарыхта калган эӊ негизги иши 200000дей сөздү камтыган «Тирүү улуу орус тилинин түшүндүрмө сөздүгү» болуп эсептелет. Ал бул сөздүктүн (т. 1–4, 1863–66) үстүндө 50 жылдай эмгектенген. Даль бул эмгеги үчүн ИАнын М. Ломоносов сыйлыгына, Орус географиялык коомунун Кон­стантин алтын медалына татыктуу болгон. 1863-жылы ИАнын ардактуу мүчөсү болуп шай­ланган.
Эмг.: Полн. собр. соч. Т. 1–10. СПБ, 1897–98; Толковый словарь живого великорусского языка / Под. ред. И. А. Бодуэна де Куртенэ. Т. 1–4. М., 1955; Пословицы русского народа. М., 1957; Повести. Рассказы. Очерки. Сказки. М.; Л., 1961.
Ад.: ''Бесараб М. Я.'' В. Даль. 2-е изд. М., 1972; ''Матвиевская Г. П., Зубова И. К.'' В. И. Даль. М., 2002 (библ.).
''Ч. Жумагулов.''
[[Category: 3-том, 5-85 бб]]

07:35, 20 Март (Жалган куран) 2025 -га соңку нускасы

ДАЛЬ Владимир Иванович [10(22).11. 1801, Лу­ганск – 22. 9(4. 10). 1872, Москва] – орус жазуу-

чусу, лексикограф, этнограф. 1814-жылы Петербург деӊиз корпусуна кабыл алынып, аны 1819-жылы мичман чининде бүтүргөн. Кийин Дерпт (азыр­кы Тарту) университетинин медици­на факультетин аяктаган (1829). 1833-жылы Оренбургдагы аскер губернаторунун алдындагы өзгөчө тапшырмаларды ат­каруучу кызматында бол­гон. Орус, казак, башкыр, татарлардын арасында жа­шап, алардын фольклордук ж-а этнографиялык материалдарын жыйнаган ж-а зоологиялык музей ачкан. 1838-жылы Орен­бург крайынын флорасы м-н фаунасы боюнча коллекция чогултканы үчүн табигый илимдер боюнча Петербург ИАнын корреспондент-мүчөлүгүнө шай­ланган. А. С. Пушкин м-н достук мамиледе бол­гон. 1882-жылы өзү иштеп чыккан орус жомокто­рун, ылакаптарын басып чыгарган. Казак Лу­ганский деген псевдоним м-н аӊгеме, повесть жазган. Замандаштары аны жазуучу катары билишсе да, Далдын тарыхта калган эӊ негизги иши 200000дей сөздү камтыган «Тирүү улуу орус тилинин түшүндүрмө сөздүгү» болуп эсептелет. Ал бул сөздүктүн (т. 1–4, 1863–66) үстүндө 50 жылдай эмгектенген. Даль бул эмгеги үчүн ИАнын М. Ломоносов сыйлыгына, Орус географиялык коомунун Кон­стантин алтын медалына татыктуу болгон. 1863-жылы ИАнын ардактуу мүчөсү болуп шай­ланган.

Эмг.: Полн. собр. соч. Т. 1–10. СПБ, 1897–98; Толковый словарь живого великорусского языка / Под. ред. И. А. Бодуэна де Куртенэ. Т. 1–4. М., 1955; Пословицы русского народа. М., 1957; Повести. Рассказы. Очерки. Сказки. М.; Л., 1961.

Ад.: Бесараб М. Я. В. Даль. 2-е изд. М., 1972; Матвиевская Г. П., Зубова И. К. В. И. Даль. М., 2002 (библ.).

Ч. Жумагулов.

"http://212.24.105.57:9989/index.php?title=ДАЛЬ&oldid=18744" булагынан алынды