ДИСПЕРСИЯ: нускалардын айырмасы
No edit summary |
No edit summary |
||
| (2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
'''ДИСПЕ́РСИЯ''' (лат. dispеrsio – чачыроо) 1) ф и­з и к а д а – физикалык чоңдуктун маанилеринин ча­чырашы (флуктуациясы). Мисалы, жарык | '''ДИСПЕ́РСИЯ''' (лат. dispеrsio – чачыроо) 1) ф и­з и к а д а – физикалык чоңдуктун маанилеринин ча­чырашы (флуктуациясы). Мисалы, жарык дисперсиясы – нерсенин сынуу көрсөткүчү ''n'' нерсеге келип түш­көн жарыктын жыштыгына ν (толкун узунду­гуна λ) көз карандылыгы, ''n=f'' (ν) м-н туюнту­лат. Бул катышты И. Ньютон эксперимент жолу м-н аныктаган. Күндүзгү жарык призма аркы­луу өткөндө жети түстөн турган – кызыл (λ=7,5 <sup>.</sup>10<sup>–5 </sup>''см'') нурдан тартып, кызгылт көк (λ=3,9 <sup>. </sup>10<sup>–5 </sup>''см'') нурга чейинки дисперсиялык спектрге ажыраган. 2) м а т е м а т и к а д а – математикалык стастистикада ж-а ыктымалдуулук теориясында колдонулуучу чачыроо чени (орточодон четтөө). Статистикалык түшүнүк боюнча дисперсия | ||
формуласы м-н аныкталат, мында ''х=(х''<sub>1</sub>+''х''<sub>2</sub>+... | <math>\sigma ^2 = \frac{1}{n} \sum_{i=1}^n (x_2 -x)^2</math>''' формуласы м-н аныкталат, мында '''''х=(х''<sub>1</sub>+''х''<sub>2</sub>+... | ||
+''х''<sub>n</sub>)/''n'' – чоңдуктарынын квадраттарынын арифметикалык орто саны). Ыктымалдуулук теориясында кокусунан болгон чоңдуктун | +''х''<sub>n</sub>)/''n''''' ?– чоңдуктарынын квадраттарынын арифметикалык орто саны). Ыктымалдуулук теориясында кокусунан болгон чоңдуктун дисперсиясы – ''математи­калык күтүү'' деп аталат, к. ''Ыктымалдуулук теориясы''.''' | ||
'''[[Категория:3-том, 86-170 бб]]''' | |||
[[Категория:3-том, 86-170 бб]] | |||
08:19, 17 Апрель (Чын куран) 2025 -деги абалы
ДИСПЕ́РСИЯ (лат. dispеrsio – чачыроо) 1) ф из и к а д а – физикалык чоңдуктун маанилеринин чачырашы (флуктуациясы). Мисалы, жарык дисперсиясы – нерсенин сынуу көрсөткүчү n нерсеге келип түшкөн жарыктын жыштыгына ν (толкун узундугуна λ) көз карандылыгы, n=f (ν) м-н туюнтулат. Бул катышты И. Ньютон эксперимент жолу м-н аныктаган. Күндүзгү жарык призма аркылуу өткөндө жети түстөн турган – кызыл (λ=7,5 .10–5 см) нурдан тартып, кызгылт көк (λ=3,9 . 10–5 см) нурга чейинки дисперсиялык спектрге ажыраган. 2) м а т е м а т и к а д а – математикалык стастистикада ж-а ыктымалдуулук теориясында колдонулуучу чачыроо чени (орточодон четтөө). Статистикалык түшүнүк боюнча дисперсия
формуласы м-н аныкталат, мында х=(х1+х2+... +хn)/n ?– чоңдуктарынын квадраттарынын арифметикалык орто саны). Ыктымалдуулук теориясында кокусунан болгон чоңдуктун дисперсиясы – математикалык күтүү деп аталат, к. Ыктымалдуулук теориясы.
'