ЕВРОПА СОЮЗУ (ЕВРОСОЮЗ, ЕС)

ЕВРО́ПА СОЮЗУ (ЕВРОСОЮЗ, ЕС) (European Union) – Европа өлкөлөрүнүн аймактык саясий ж-а экономикалык бирикмеси (1993-жылга чейин Европа Биримдиги). Европанын 27 өлкөсү кирет (2007). Австрия, Бельгия, Болгария, Венгрия, Герма­ния, Грекия, Дания, Ирландия, Испания, Ита­лия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Маль­та, Нидерланд, Польша, Португалия, Румыния, Словакия, Словения, Улуу Британия, Финлян­дия, Франция, Чехия, Швеция, Эстония. ЕС Европа Экономика Биримдигинин (1957-жылы Рим ке­лишимдеринин негизинде түзүлгөн, ЕЭБ же «Жалпы рынок») ж-а Атом энергиясы боюнча Ев­ропа биримдигинин (1957-жылы негизделген) неги­зинде түзүлгөн. ЕСтин негизги максаттары Ев­ропалык бирдиктүү актынын (1987), Маастрихт (1992), Амстердам (1997) ж-а Ницца (2003) ке­лишимдеринде (2007-жылы ЕСтин бул келишимдер­ди алмаштырууга багытталган ЕСтин Консти-

Европа союзуна мүчө мамлекеттердин башчылары Лиссабон келишимине (13.12. 2007) кол коюу салтанатында.

туциясы иштелип чыккан, бирок ал союзга мүчө бардык өлкөлөр тарабынан ратификациялан­гандан кийин гана күчүнө кирет) аныкталган: бирдиктүү европалык жарандыкты киргизүү; эркиндик, коопсуздук жана мыйзамдуулукту камсыз кылуу; экономикалык ж-а социалдык прогресске көмөктөшүү; Европанын дүйнөдөгү ролун бе­кемдөө. 1999-жылдан ЕСтин 12 өлкөсүндө бир­диктүү валюта – еврону пайдалануу (еврозонага өтүү) киргизилген. ЕСтин көпчүлүк мүчөлөрү бир­диктүү виза эрежелерин камтыган Шенген зо­насына киришет. Расмий тилдери: англис, грек, испан, италян, немис, нидерланд, португал, финн, фламанд, француз, швед тилдери. ЕСтин желеги (1986) ж-а гимни (Людвиг ван Бетхо­вендин «Кубаныч одасы») кабыл алынган. ЕСтин жогорку саясий жетекчи органы – Европа совети; институттары Европа парламенти, ЕСтин совети, Европа комиссиясы, Европа соту, Европа борбордук банкы. ЕСтин расмий борбору жок, анын институттарынын көпчүлүгү Люксембург, Страсбург, Франкфурт-на-Майне шаарларында жайгашкан.

Н. Момошева.