ЕРЕВАН: нускалардын айырмасы
м (1 версия) |
No edit summary |
||
| (One intermediate revision by one other user not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
'''ЕРЕВА́Н''' (1878–1936- | '''ЕРЕВА́Н''' (1878–1936-жылдарда Эривань) – Армян Республикасы­нын борбор шаары. Өлкөнүн ири экономикалык, саясий ж-а маданий очогу. Арарат түздүгүнүн түндүк че­тинде, бир аз бөлүгү жанар тоолуу платодо, Раз­дан дарыясынын капчыгайында жайгашкан. Калкы 1,1 млн (2007). Ереванга жакын Звартноц эл аралык аэропорту жайгашкан. Метрополитен (1981). Ереван – дүйнөдөгү байыркы шаарлардын бири. 6-кылымдын башынан эскерилет. 782-жылы Урарту падышасы Аргишти I Эребуни чебин курдурат, кийинче­рээк бул жерде Ереван шаары пайда болот. 1440- жылдан Чыгыш Армениянын административдик ж-а соода ­кол өнөрчүлүк, 1604–1828-жылдарда Эриван хандыгы­нын борбору. 1826–28-жылдардагы орус-иран согу­шунда Ереванды орус аскерлери каратат да, Түрк­мөнчай келишими (1828) боюнча Россияга кошул­ган. Армения Республикасынын (1918–20), Армян ССРи­нин (1920–1990), Армян Республикасынын (1990-жыл­дан) борбору. Ереван – өлкөнүн индустриялуу ири борбору. Арменияда өндүрүлгөн өнөр жай продук­циясынын 50%ке жакыны чыгарылат. Ар түрдүү машина куруу, компьютерлер, радиотех­никалары ж-а өлчөөчү приборлор, химия ж-а нефть-химия, химиялык-фармацевтика, кара металлур­гия, жеӊил, тамак-аш, алюминий, курулуш материалдары, косметика каражаттарын чыга­руучу өнөр жай ишканалары иштейт. Тейлөө чөйрө­сүндө байланыш ж-а телекоммуникация секто­ру ж-а финансы-банк тармагы өнүккөн. Ереван – Арме­ниянын илимий, маданий ж-а билим берүү ири бор­бору. Армения ИА, бир нече университет, байыркы кол жазмалар институту, китепканалар, консерватория, 13 театр, 21 музей, филармония бар. Эсте­ликтери: «Егерн» (1915-жылдагы армян геноци­динин курмандыктарына), «Майр Айастан» | ||
13 театр, 21 музей, филармония бар. Эсте­ликтери: «Егерн» (1915-жылдагы армян геноци­динин курмандыктарына), «Майр Айастан» | |||
[[File:ЕРЕВАН47.png | thumb | Еревандагы Аствацацин (Зоравор) чиркөөсү (1691– 1705).]] | [[File:ЕРЕВАН47.png | thumb | Еревандагы Аствацацин (Зоравор) чиркөөсү (1691– 1705).]] | ||
(«Эне-Армения» монументи), «Ераблур» (Кара­бах согушунун баатырларына) ж. б. Урартунун, Эребуни ж-а Тейшебаини шаар-чептеринин уран­дылары, Авандагы Ыйык Ованес (13- | («Эне-Армения» монументи), «Ераблур» (Кара­бах согушунун баатырларына) ж. б. Урартунун, Эребуни ж-а Тейшебаини шаар-чептеринин уран­дылары, Авандагы Ыйык Ованес (13-кылым), крест­кумпалуу Катогике (13-кылым), Аствацацин Зоравор (1691–1705) чиркөөлөрү, кафедралуу собордун калдыктары (591–602), ак сарайлар (6-кылымдын аягы) ж. б. сакталган. Еревандын көпчүлүк турак­-жай курулуштары жергиликтүү кызгылтым туфтан курулгандыктан, «Кызыл шаар» деп да аталат. Ереванда А. Хачатурян атындагы музыкант-аткаруу­чулардын эл аралык конкурсу, «Жаз панора­масы» эл аралык фестивалы өткөрүлүп турат. Еревандан 20 ''км'' батышта Вагаршапат шаары, 24 ''км'' түндүктө Арзни курорту жайгашкан. Туризм өнүккөн. | ||
өнүккөн. | |||
Ад.: ''Азатян В.'' Ереван. 2-е изд. Ер. 1989; Ереван // Большая Российская энциклопедия. Т. 9. М., 2007. [[Категория:3-том, 172-214 бб]] | |||
10:39, 25 Апрель (Чын куран) 2025 -га соңку нускасы
ЕРЕВА́Н (1878–1936-жылдарда Эривань) – Армян Республикасынын борбор шаары. Өлкөнүн ири экономикалык, саясий ж-а маданий очогу. Арарат түздүгүнүн түндүк четинде, бир аз бөлүгү жанар тоолуу платодо, Раздан дарыясынын капчыгайында жайгашкан. Калкы 1,1 млн (2007). Ереванга жакын Звартноц эл аралык аэропорту жайгашкан. Метрополитен (1981). Ереван – дүйнөдөгү байыркы шаарлардын бири. 6-кылымдын башынан эскерилет. 782-жылы Урарту падышасы Аргишти I Эребуни чебин курдурат, кийинчерээк бул жерде Ереван шаары пайда болот. 1440- жылдан Чыгыш Армениянын административдик ж-а соода кол өнөрчүлүк, 1604–1828-жылдарда Эриван хандыгынын борбору. 1826–28-жылдардагы орус-иран согушунда Ереванды орус аскерлери каратат да, Түркмөнчай келишими (1828) боюнча Россияга кошулган. Армения Республикасынын (1918–20), Армян ССРинин (1920–1990), Армян Республикасынын (1990-жылдан) борбору. Ереван – өлкөнүн индустриялуу ири борбору. Арменияда өндүрүлгөн өнөр жай продукциясынын 50%ке жакыны чыгарылат. Ар түрдүү машина куруу, компьютерлер, радиотехникалары ж-а өлчөөчү приборлор, химия ж-а нефть-химия, химиялык-фармацевтика, кара металлургия, жеӊил, тамак-аш, алюминий, курулуш материалдары, косметика каражаттарын чыгаруучу өнөр жай ишканалары иштейт. Тейлөө чөйрөсүндө байланыш ж-а телекоммуникация сектору ж-а финансы-банк тармагы өнүккөн. Ереван – Армениянын илимий, маданий ж-а билим берүү ири борбору. Армения ИА, бир нече университет, байыркы кол жазмалар институту, китепканалар, консерватория, 13 театр, 21 музей, филармония бар. Эстеликтери: «Егерн» (1915-жылдагы армян геноцидинин курмандыктарына), «Майр Айастан»
(«Эне-Армения» монументи), «Ераблур» (Карабах согушунун баатырларына) ж. б. Урартунун, Эребуни ж-а Тейшебаини шаар-чептеринин урандылары, Авандагы Ыйык Ованес (13-кылым), кресткумпалуу Катогике (13-кылым), Аствацацин Зоравор (1691–1705) чиркөөлөрү, кафедралуу собордун калдыктары (591–602), ак сарайлар (6-кылымдын аягы) ж. б. сакталган. Еревандын көпчүлүк турак-жай курулуштары жергиликтүү кызгылтым туфтан курулгандыктан, «Кызыл шаар» деп да аталат. Ереванда А. Хачатурян атындагы музыкант-аткаруучулардын эл аралык конкурсу, «Жаз панорамасы» эл аралык фестивалы өткөрүлүп турат. Еревандан 20 км батышта Вагаршапат шаары, 24 км түндүктө Арзни курорту жайгашкан. Туризм өнүккөн.
Ад.: Азатян В. Ереван. 2-е изд. Ер. 1989; Ереван // Большая Российская энциклопедия. Т. 9. М., 2007.