ЖАКЫПБЕКОВ

ЖАКЫПБЕКОВ Ашым (12. 8. 1935, Талас облусу, Кара-Буура району, Шекер айылы – 4. 6. 1994, Бишкек шаары) – жазуучу, кино сценарийчи, адабий ишмер жана котормочу, Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер (1993), Кыргыз Республикасынын Токто­гул атындагы мамлекеттик сыйлыгынын лауре­аты (1996; көзү өткөндөн ки­йин). 1958-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин кыр­гыз филологиясы факультетин бүтүргөн.

1958–1961-жылдары «Ала- Тоо» журналынын редакция­сында бөлүм башчы, 1961– 1963-жылдары Талас облусунун Шекер айылындагы орто мектепте мугалим, 1964-жылы «Кыргыз­мамбаста» редактор-кон­сультант, 1965–1969-жылдары «Мектеп» басмасында ре­дакция башчысы, 1969–1972-жылдары «Кыргыз фильм» кино студиясынын башкы редакторунун орун ба­сары, 1972–1985-жылдары башкы редактор, 1985–1987-жылдары Кыргызстан жазуучулар союзунда «Манас» сектору­нун кызматкери, 1987–1993-жылдары «Кыргыз мадания­ты» гезитинин башкы редакторунун орун баса­ры, башкы редактору, 1993-жылдан «Манас - 1000» мамлекеттик дирекциясынын «Манас» эпосу боюнча башкы адиси болуп иштеген. 1961-жылы «Жа­ралуу көгүчкөн» аттуу биринчи аңгемелер жый­нагы жарык көргөн. «Катаал багыт» (1966) по­вести, «Биз атасыз өскөнбүз» (1969), «Кыргыз жеринин жомоктору» (1981), «Шаа-Ата» (1990) деген аңгемелери анын кылдат стилист, талант­туу сөз чебери экендигин айгинелейт. Жакыпбеков кыр­гыз профессионал кино өнөрүнүн өсүп-өнүгүшүнө бараандуу салым кошту. Анын «Ысык-Көлдүн апийими», «Ата журт», «Айдагы жез кемпир» сыяктуу сценарийлери бар. Котормочу катары С. Цвейгдин, М. Лермонтовдун, М. Горькийдин, А. Чеховдун, ошондой эле Ч. Айтматовдун орус ти­линде жазылган чыгармаларын кыргыз тилине которгон. Жакыпбеков 40 басма табактан ашык көлөмдөгү «Манас» эпосунун сюжетинин негизинде кара сөз түрүндө «Теңири Манас» (1994) романын жаз­ган. «Манас» эпосун жайылтууда чоң эмгек сиңирген. Жазуучу кыргыз көркөм сөз өнөрү­нүн өнүгүүсүнө, адабий процесстин алга жылуусуна зор салым кошуп, окурманга эстетика­лык рахат, руханий азык болуп бере алган чы­ныгы көркөм чыгармаларды жаратты. Чыгар­малары орус жана башка тилдерге которулган. Туу­луп-өскөн айлындагы бир көчөгө ысмы берил­ген.

П. Казыбаев.