ЖАРЫК ЫЛДАМДЫГЫ: нускалардын айырмасы
vol3>KadyrM No edit summary |
No edit summary |
||
| (One intermediate revision by one other user not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
<b type='title'>ЖАРЫК ЫЛДАМДЫГЫ</b> – <i>электр-магнит</i> тол­кундарынын таралуу ылдамдыгы. | <b type='title'>ЖАРЫК ЫЛДАМДЫГЫ</b> – <i>электр-магнит</i> тол­кундарынын таралуу ылдамдыгы. Жарык ылдамдыгы ва­куумда <i>с</i>=299792458±1,2 <i>м⁄сек</i>≈3⋅10<sup>8 </sup><i>м/сек</i> (1980).<br>Бул сан – физикадагы фундаменталдуу турук­туу чоңдуктардын бири. <i>Жарыктын</i> табияты адам баласын ал дүйнөгө пайда болгондон тар­тып кызыктырган. 18-кылымдын аягына чейин жарык ылдамдыгы чексиз чоң деген ой кеңири колдонулган. Клас­сикалык механиканын (Ньютон теориясынын) негизги жоболорунун бири катары жарык ылдамдыгы чек­сиз деп алынат. Жарыкты өзгөчө чөйрө – эфир­де таралуучу толкун деген көз караш көпкө че­йин өкүм сүрүп келген. Бирок 18-кылымдын орто­сунда франциялык физик Физо (1849) ж-а 19-кылымдын ба­шында америкалык физик Майкельсон (1926) тажрый­балардын негизинде жарык ылдамдыгы <i>с</i>=299796±4 <i>км/сек­г</i>а барабар экендигин аныктаган (эң акыркы тажрыйбаларда такталган жарык ылдамдыгы <i>с</i>=299792,4562± | ||
<br>Бул сан – физикадагы фундаменталдуу турук­туу чоңдуктардын бири. <i>Жарыктын</i> табияты адам баласын ал дүйнөгө пайда болгондон тар­тып кызыктырган. 18- | ±0,0011 <i>км/сек</i>га барабар). Жарык ылдамдыгы чексиз эмес­тиги физикадагы теорияларды ж-а көз караш­тарды кайрадан карап чыгууга мажбурлады. Натыйжада Эйнштейндин салыштырмалуулук теориясы түзүлүп, Максвеллдин электр-магнит­тик кубулуштар теориясынан жарык электр­магниттик толкундун көзгө көрүнүүчү диапазо­ну экендиги аныкталган. | ||
чексиз чоң деген ой кеңири колдонулган. Клас­сикалык механиканын (Ньютон теориясынын) негизги жоболорунун бири катары | [[Категория:3-том, 215-326 бб]] | ||
±0,0011 <i>км/сек</i>га барабар). | |||
03:41, 4 Июль (Теке) 2025 -га соңку нускасы
ЖАРЫК ЫЛДАМДЫГЫ – электр-магнит толкундарынын таралуу ылдамдыгы. Жарык ылдамдыгы вакуумда с=299792458±1,2 м⁄сек≈3⋅108 м/сек (1980).
Бул сан – физикадагы фундаменталдуу туруктуу чоңдуктардын бири. Жарыктын табияты адам баласын ал дүйнөгө пайда болгондон тартып кызыктырган. 18-кылымдын аягына чейин жарык ылдамдыгы чексиз чоң деген ой кеңири колдонулган. Классикалык механиканын (Ньютон теориясынын) негизги жоболорунун бири катары жарык ылдамдыгы чексиз деп алынат. Жарыкты өзгөчө чөйрө – эфирде таралуучу толкун деген көз караш көпкө чейин өкүм сүрүп келген. Бирок 18-кылымдын ортосунда франциялык физик Физо (1849) ж-а 19-кылымдын башында америкалык физик Майкельсон (1926) тажрыйбалардын негизинде жарык ылдамдыгы с=299796±4 км/секга барабар экендигин аныктаган (эң акыркы тажрыйбаларда такталган жарык ылдамдыгы с=299792,4562±
±0,0011 км/секга барабар). Жарык ылдамдыгы чексиз эместиги физикадагы теорияларды ж-а көз караштарды кайрадан карап чыгууга мажбурлады. Натыйжада Эйнштейндин салыштырмалуулук теориясы түзүлүп, Максвеллдин электр-магниттик кубулуштар теориясынан жарык электрмагниттик толкундун көзгө көрүнүүчү диапазону экендиги аныкталган.