ЖАСАЛМА КАН АЙЛАНДЫРУУ

ЖАСАЛМА КАН АЙЛАНДЫРУУ – оорулуу адамга же тажрыйба жасалуучу жаныбарга ап­параттын жардамы м-н кан агымын жүргүзүү. Жасалма кан айландырууну бүт денеге же айрым мүчөгө (мисалы, колго же бутка) жасаса болот. Жасалма кан айландыруу аппара­тын 1-жолу советтик илимпоз С. С. Брюхоненко 1925-жылы түзгөн. 50–60-жылдарда көкүрөк хирур­гиясынын жетишкендиги ж-а канды уютпоо­чу материалдын пайда болушу жасалма кан айландыруучу ап­паратты чыгарууга мүмкүнчүлүк берген. Жү­рөктү алмаштыруучу соргучу, өпкөнү алмаш­тыруучу оксигенатору бар азыркы аппаратты колдонуу м-н, жүрөктүн тубаса ж-а кийин пай­да болгон кемтигин дарылоо, ири кан тамыр­лар, жүрөк капкаларын алмаштыруу операция­ларын жасоого мүмкүнчүлүк болду. Бул опера­цияны жасоодо жүрөк убактылуу кан агымынан ажыратылат. Оорулуунун вена каны соргуч менен сордурулуп, түтүк аркылуу жасалма кан айландыруу аппаратынын оксигенераторунан өткөндө кычкыл тек менен байытылып, оорулуу оорулуунун денесине кайра келет. Аппарат оорулуунун денесиндеги кан айланууну операция жаса­лып бүткөнчө бир калыпта кармап турат. Опе­рация бүткөндөн кийин аппарат токтотулат, жүрөк өзү иштеп, кан агымы өз калыбына ке­лет. Кыргызстанда биринчи жолу жасалма кан алмаштыруу аппара­тын 1967-жылы И. К Ахунбаев ж-а Б. И. Бураков­ский жүрөккө операция жасоодо колдонушкан. Аны терапиялык клиникада жүрөк оорусун да­рылоодо убактылуу, жарым-жартылай жүрөк­түн жүгүн азайтуу үчүн пайдаланууга болот. Бул учурда оорулуунун кан тамырына аппарат ту­таштырылып, кишинин жүрөгү м-н бир убакта иштеп, анын ишин жеңилдетет да, жүрөктүн эс алышына мүмкүнчүлүк түзөт. Айрым мүчөлөргө (мисалы, колго, бутка) куюлуучу дары-дармек жал­пы организмге тескери таасир тийгизе турган болсо, жасалма кан айландыруу колдонулат. Оорулуунун буту­нун кан агымын жалпы кан айлануудан бөлүп, аппаратты буттун кан тамырынын нугуна ко­шот да, керектүү дарыны куят. Дарылоо бүт­көндөн кийин аппаратты алып таштайт, кан агымы өз ордуна келет.

­