ЖАҢЫ-ЖЕР – УЛАН: нускалардын айырмасы
vol3>KadyrM No edit summary |
No edit summary |
||
| (One intermediate revision by one other user not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
<b type='title'>ЖАҢЫ-ЖЕР – УЛАН</b> – Ат-Башы өрөөнүнүн чы­гышындагы табигый кооз жер. Жаңы-Жер ж-а Улан сууларынын алабын ээлейт. Түндүгүнөн Нарын, түштүгүнөн Жаңы-Жер тоолору м-н чек­тешет. Эки суунун кошулган жери деңиз | <b type='title'>ЖАҢЫ-ЖЕР – УЛАН</b> – Ат-Башы өрөөнүнүн чы­гышындагы табигый кооз жер. Жаңы-Жер ж-а Улан сууларынын алабын ээлейт. Түндүгүнөн Нарын, түштүгүнөн Жаңы-Жер тоолору м-н чек­тешет. Эки суунун кошулган жери деңиз деңгээлинен 2837 <i>м</i> бийикте жайгашкан. Ат-Башы суусунун сол жээгиндеги шиберлүү жайык тектир Көк- Жайык деп аталат. Анын суу нугунан салыш­тырмалуу бийиктиги 30–40 <i>м</i>. Узундугу Көгөндү-Кыяга чейин 12 <i>км</i>, туурасы 1 <i>км</i>. Эки суу айрыгы Эки-Бала көлү аталып, ага дөбөлүү, чуңкурлуу рельеф мүнөздүү. Негизинен палеозойдун тоо тек­теринен ж-а неогендин кызгылт түстүү чополо­рунан түзүлгөн суунун оң өйүзү Ойнок-Жар ата­лып, шиберлүү, суу бойлой өскөн карагай, ар­чалуу токою өзгөчө кооз ландшафтты түзөт. Жаңы-Жер тоосунун батыш капталынын релье­фи татаал эмес; суу бөлгүчүндөгү байыркы түз­дүктөрдүн калдыгы тектирден 1000 <i>м</i> өйдө жа­тат. Бул аймактын маңдайында Нарын тоосу­нан түшкөн Уландын тепши сымал кенен өрөөнү өзгөчө кооз. Андан жогору (22 <i>км</i>), 3400 <i>м</i> би­йиктикке байыркы мөңгүнүн рельефи мүнөздүү. Уландын сол куймасы – Байбиче суусунун өрөөнүнүн башындагы Байбиче ашуусу аркылуу Нарын өрөөнүнө өтүүгө болот. Эки суу айрыгы­нан төмөн (3 <i>км</i>), Көлтөр өрөөнүндө (деңиз деңгээлинен 3077 <i>м</i> бийикте) кооз бөгөт көлү жайгашкан, анын узундугу 1,5 <i>км</i>, туурасы 300 <i>м</i> ке­лет. Жаңы-Жер өрөөнү м-н жогору өрдөгөндө (21 <i>км</i>), ага Дүңгүрөмө суусу ко­шулат. Бул өрөөнгө көч­күдөн пайда болгон дөбө­ чуңкурлуу рельеф мүнөз­дүү. Чуңкурлары саздак ке­лет. Жаңы-Жер тоосунда бир нече ашуу бар: Улар- Таш (3875 <i>м</i> бийикте), Ак- Байтал (3752 <i>м</i>), Кең-Суу (4025 <i>м</i>), Орто-Кашка-Суу (4042 <i>м</i>), Кашка-Суу (3970 <i>м</i>), Арчалы (3932 <i>м</i>). Ашуулар Жаңы-Жер – Уланды Ак-Сай өрөөнү м-н бай­ланыштырат. Климаты кескин континенттик, жайы салкын (июлдун орточо температурасы 10–15°С), кышы суук (январдыкы –15... –20°Сдей). Тоо­луу шалбаа, талаалуу субальп ж-а альп топу­рагы басымдуу. Жаңы-Жер өрөөнүнүн тескей бе­тинде суу боюна чейин карагай, арча, төө куй­рук, шилби, четин, тал өсөт. Бийик беттерге субальп, альп шалбаа өсүмдүктөрү, Улан өрөө­нүнө сейрек жапалак арча, түркүн чөптүү жа­пыз өскөн шалбаа мүнөздүү. Өрөөндү Нарын, Ат-Башы райондорунун малы жайлайт. Автомо­биль жолу барат. | ||
чейин 12 <i>км</i>, туурасы 1 <i>км</i>. Эки суу айрыгы | [[Категория:3-том, 215-326 бб]] | ||
Эки-Бала көлү аталып, ага дөбөлүү, чуңкурлуу рельеф мүнөздүү. Негизинен палеозойдун тоо тек­теринен ж-а неогендин кызгылт түстүү чополо­рунан түзүлгөн суунун оң өйүзү Ойнок-Жар ата­лып, шиберлүү, суу бойлой өскөн карагай, ар­чалуу токою өзгөчө кооз ландшафтты түзөт. | |||
өзгөчө кооз. Андан жогору (22 <i>км</i>), 3400 <i>м</i> би­йиктикке байыркы мөңгүнүн рельефи мүнөздүү. Уландын сол куймасы – Байбиче суусунун | |||
өрөөнүнүн башындагы Байбиче ашуусу аркылуу Нарын өрөөнүнө өтүүгө болот. Эки суу айрыгы­нан төмөн (3 <i>км</i>), Көлтөр өрөөнүндө (деңиз | |||
3077 <i>м</i> бийикте) кооз бөгөт көлү жайгашкан, анын | |||
(4042 <i>м</i>), Кашка-Суу (3970 <i>м</i>), Арчалы (3932 <i>м</i>). Ашуулар | |||
05:27, 9 Июль (Теке) 2025 -га соңку нускасы
ЖАҢЫ-ЖЕР – УЛАН – Ат-Башы өрөөнүнүн чыгышындагы табигый кооз жер. Жаңы-Жер ж-а Улан сууларынын алабын ээлейт. Түндүгүнөн Нарын, түштүгүнөн Жаңы-Жер тоолору м-н чектешет. Эки суунун кошулган жери деңиз деңгээлинен 2837 м бийикте жайгашкан. Ат-Башы суусунун сол жээгиндеги шиберлүү жайык тектир Көк- Жайык деп аталат. Анын суу нугунан салыштырмалуу бийиктиги 30–40 м. Узундугу Көгөндү-Кыяга чейин 12 км, туурасы 1 км. Эки суу айрыгы Эки-Бала көлү аталып, ага дөбөлүү, чуңкурлуу рельеф мүнөздүү. Негизинен палеозойдун тоо тектеринен ж-а неогендин кызгылт түстүү чополорунан түзүлгөн суунун оң өйүзү Ойнок-Жар аталып, шиберлүү, суу бойлой өскөн карагай, арчалуу токою өзгөчө кооз ландшафтты түзөт. Жаңы-Жер тоосунун батыш капталынын рельефи татаал эмес; суу бөлгүчүндөгү байыркы түздүктөрдүн калдыгы тектирден 1000 м өйдө жатат. Бул аймактын маңдайында Нарын тоосунан түшкөн Уландын тепши сымал кенен өрөөнү өзгөчө кооз. Андан жогору (22 км), 3400 м бийиктикке байыркы мөңгүнүн рельефи мүнөздүү. Уландын сол куймасы – Байбиче суусунун өрөөнүнүн башындагы Байбиче ашуусу аркылуу Нарын өрөөнүнө өтүүгө болот. Эки суу айрыгынан төмөн (3 км), Көлтөр өрөөнүндө (деңиз деңгээлинен 3077 м бийикте) кооз бөгөт көлү жайгашкан, анын узундугу 1,5 км, туурасы 300 м келет. Жаңы-Жер өрөөнү м-н жогору өрдөгөндө (21 км), ага Дүңгүрөмө суусу кошулат. Бул өрөөнгө көчкүдөн пайда болгон дөбө чуңкурлуу рельеф мүнөздүү. Чуңкурлары саздак келет. Жаңы-Жер тоосунда бир нече ашуу бар: Улар- Таш (3875 м бийикте), Ак- Байтал (3752 м), Кең-Суу (4025 м), Орто-Кашка-Суу (4042 м), Кашка-Суу (3970 м), Арчалы (3932 м). Ашуулар Жаңы-Жер – Уланды Ак-Сай өрөөнү м-н байланыштырат. Климаты кескин континенттик, жайы салкын (июлдун орточо температурасы 10–15°С), кышы суук (январдыкы –15... –20°Сдей). Тоолуу шалбаа, талаалуу субальп ж-а альп топурагы басымдуу. Жаңы-Жер өрөөнүнүн тескей бетинде суу боюна чейин карагай, арча, төө куйрук, шилби, четин, тал өсөт. Бийик беттерге субальп, альп шалбаа өсүмдүктөрү, Улан өрөөнүнө сейрек жапалак арча, түркүн чөптүү жапыз өскөн шалбаа мүнөздүү. Өрөөндү Нарын, Ат-Башы райондорунун малы жайлайт. Автомобиль жолу барат.