ЖОГОРКУ НАРЫН ӨРӨӨНҮ: нускалардын айырмасы
vol3>KadyrM No edit summary |
No edit summary |
||
| (One intermediate revision by one other user not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
<b type='title'>ЖОГОРКУ НАРЫН ӨРӨӨНҮ</b> Ички Теңир-Тоо­до. Чоң Нарын суусунун алабынан орун алган. Жети-Өгүз ж-а Нарын | <b type='title'>ЖОГОРКУ НАРЫН ӨРӨӨНҮ</b> Ички Теңир-Тоо­до. Чоң Нарын суусунун алабынан орун алган. Жети-Өгүз ж-а Нарын райондорунун аймагында.<br>Өрөөн кеңдик багытта 130 <i>км</i> узундукка созу­лат, туурасы 20 <i>км</i>. Түндүгүнөн Жетим кырка тоосу, Тескей Ала-Тоо, чыгышынан Ак-Шый­рак кырка тоосу, түштүгүнөн ж-а түштүк-чыгы­шынан Нарын кырка тоосу, Улан, Чакыр-Ко­рум, Борколдой тоолору курчап жатат. Өрөөндүн таманынын деңиз деңгээлинен бийиктиги 2600–3600 <i>м</i>. Аны курчап жаткан тоолор салыштырмалуу 1000–1300 <i>м</i> көтөрүңкү. Батыш жагы анча ке­нен эмес, бара-бара кууштап, Кашка-Суу ж-а Төлөк суулары Чоң Нарынга куйган аймакта | ||
<br>Өрөөн кеңдик багытта 130 <i>км</i> узундукка созу­лат, туурасы 20 <i>км</i>. Түндүгүнөн Жетим кырка тоосу, Тескей Ала-Тоо, чыгышынан Ак-Шый­рак кырка тоосу, түштүгүнөн ж-а | |||
[[File:ЖОГОРКУ НАРЫН ӨРӨӨНҮ34.png | thumb | none]]<i>Чоң Нарын капчыгайына</i> өтөт. Ортоңку бөлүгү кенен, туурасы айрым жерде 25 <i>км</i>ге чейин же­тет. Чыгышын Кыргоо ж-а Кызыл-Эшменин | [[File:ЖОГОРКУ НАРЫН ӨРӨӨНҮ34.png | thumb | none]]<i>Чоң Нарын капчыгайына</i> өтөт. Ортоңку бөлүгү кенен, туурасы айрым жерде 25 <i>км</i>ге чейин же­тет. Чыгышын Кыргоо ж-а Кызыл-Эшменин | ||
байыркы морена кырлары <i>Тарагай өрөөнүнө</i> ж-а Кара-Сай өрөөнүнө бөлөт. Тарагайдын башы Ара-Бел – Кум-Төр өрөөнү деп аталат. Өрөөндүн батыш ж-а ортоңку бөлүктөрүндө Каракол, Ча­кыр-Корум, Улан сууларынын майда өрөөндөрү бар. Төмөнкү (батыш) бөлүгүндөгү тоо каптал­дары майда кокту-колоттуу келип, өрөөндүн та­манына тик түшөт. Таманы тектирлүү. Айрым жерлерде кеңдик багытында жаткан анча би­йик эмес кырлар, дөбөлөр м-н алмашат. Өрөөн­дүн таманы (батышында) негизинен төртүнчүлүк мезгилинин чөкмө тектеринен ж-а неогендин кум-шагылдарынан турат. Каптал беттери тө­мөнкү палеозойдун гранит, гранит-диорит ж. б. интрузия тектеринен туруп, кеңдик багытында кеткен | байыркы морена кырлары <i>Тарагай өрөөнүнө</i> ж-а Кара-Сай өрөөнүнө бөлөт. Тарагайдын башы Ара-Бел – Кум-Төр өрөөнү деп аталат. Өрөөндүн батыш ж-а ортоңку бөлүктөрүндө Каракол, Ча­кыр-Корум, Улан сууларынын майда өрөөндөрү бар. Төмөнкү (батыш) бөлүгүндөгү тоо каптал­дары майда кокту-колоттуу келип, өрөөндүн та­манына тик түшөт. Таманы тектирлүү. Айрым жерлерде кеңдик багытында жаткан анча би­йик эмес кырлар, дөбөлөр м-н алмашат. Өрөөн­дүн таманы (батышында) негизинен төртүнчүлүк мезгилинин чөкмө тектеринен ж-а неогендин кум-шагылдарынан турат. Каптал беттери тө­мөнкү палеозойдун гранит, гранит-диорит ж. б. интрузия тектеринен туруп, кеңдик багытында кеткен тектоникалык жаракалар м-н тилмеленген. Кли­маты кескин континенттик, январдын орточо температурасы –19°С, июлдуку 9°С. Жылдык жаан­чачыны 300 <i>мм</i>. Өрөөндө альп шалбаасы, шал­баалуу талаа ландшафттары басымдуу, айрым тик беттерде алар субнивалдык жылаңач чөлдөр м-н алмашат. Тоо кырларына нивалдык-гля­циалдык ландшафт мүнөздүү. Жайыт. Өрөөндө Каракол, Кара-Сай ж. б. кыштоолор бар. Барс­кон – Ак-Шыйрак автомобиль жолу өтөт. | ||
Ад.: <i>Чупахин В. М.</i> Физическая география Тянь- Шаня. А.-А., 1964; Бассейн реки Нарын. Ф., 1970; <i>Койчиев М.</i> Кыргызстандын жаратылышы жөнүндөгү очерктер. Ф., 1975. | |||
[[Категория:3-том, 327-448 бб]] | |||
08:34, 18 Июль (Теке) 2025 -га соңку нускасы
ЖОГОРКУ НАРЫН ӨРӨӨНҮ Ички Теңир-Тоодо. Чоң Нарын суусунун алабынан орун алган. Жети-Өгүз ж-а Нарын райондорунун аймагында.
Өрөөн кеңдик багытта 130 км узундукка созулат, туурасы 20 км. Түндүгүнөн Жетим кырка тоосу, Тескей Ала-Тоо, чыгышынан Ак-Шыйрак кырка тоосу, түштүгүнөн ж-а түштүк-чыгышынан Нарын кырка тоосу, Улан, Чакыр-Корум, Борколдой тоолору курчап жатат. Өрөөндүн таманынын деңиз деңгээлинен бийиктиги 2600–3600 м. Аны курчап жаткан тоолор салыштырмалуу 1000–1300 м көтөрүңкү. Батыш жагы анча кенен эмес, бара-бара кууштап, Кашка-Суу ж-а Төлөк суулары Чоң Нарынга куйган аймакта
Чоң Нарын капчыгайына өтөт. Ортоңку бөлүгү кенен, туурасы айрым жерде 25 кмге чейин жетет. Чыгышын Кыргоо ж-а Кызыл-Эшменин
байыркы морена кырлары Тарагай өрөөнүнө ж-а Кара-Сай өрөөнүнө бөлөт. Тарагайдын башы Ара-Бел – Кум-Төр өрөөнү деп аталат. Өрөөндүн батыш ж-а ортоңку бөлүктөрүндө Каракол, Чакыр-Корум, Улан сууларынын майда өрөөндөрү бар. Төмөнкү (батыш) бөлүгүндөгү тоо капталдары майда кокту-колоттуу келип, өрөөндүн таманына тик түшөт. Таманы тектирлүү. Айрым жерлерде кеңдик багытында жаткан анча бийик эмес кырлар, дөбөлөр м-н алмашат. Өрөөндүн таманы (батышында) негизинен төртүнчүлүк мезгилинин чөкмө тектеринен ж-а неогендин кум-шагылдарынан турат. Каптал беттери төмөнкү палеозойдун гранит, гранит-диорит ж. б. интрузия тектеринен туруп, кеңдик багытында кеткен тектоникалык жаракалар м-н тилмеленген. Климаты кескин континенттик, январдын орточо температурасы –19°С, июлдуку 9°С. Жылдык жаанчачыны 300 мм. Өрөөндө альп шалбаасы, шалбаалуу талаа ландшафттары басымдуу, айрым тик беттерде алар субнивалдык жылаңач чөлдөр м-н алмашат. Тоо кырларына нивалдык-гляциалдык ландшафт мүнөздүү. Жайыт. Өрөөндө Каракол, Кара-Сай ж. б. кыштоолор бар. Барскон – Ак-Шыйрак автомобиль жолу өтөт.
Ад.: Чупахин В. М. Физическая география Тянь- Шаня. А.-А., 1964; Бассейн реки Нарын. Ф., 1970; Койчиев М. Кыргызстандын жаратылышы жөнүндөгү очерктер. Ф., 1975.