ДАМАСК

ДАМА́СК (ар. Д и м и ш к) – Сирия Араб Респ­убликасынын борбор шаары. Антиливан тоосунун эте­гинде, Барада дарыясынын өрөөнүндө. Калкы 2,6 млн (2007). Эл аралык аэропорту бар. Өлкөнүн не­гизги соода-өнөр жай, финансы ж-а маданий борбо­ру. Тамак-аш, текстиль, дары-дармек өнөр жай ишканалары иштейт. Дамаск ж-а Араб акаде­миясы, университет, институттар (айыл чарба, политехникалык), калк ки­тепканасы (Жакынкы Чыгыштагы эӊ ири), театрлар, музейлер (анын ичинде аскер курал-жарактары, кылыч, канжар) бар. Ошондой эле көркөм кол өнөрчүлүк (ал­тын, күмүш, жез, жыгач буюмдарын жасоо, килем, кездеме токуу) өнүккөн. Дүйнө жүзүндөгү борбор шаарлардын эӊ байыркысы. Алгач еги­пет фараондорунун 18-династиясынын документ­теринде ж-а байыркы осуят китебинде маданий ж-а кол өнөрчүлүк борбору катары эскерилет. 1401-жылы Темирландын аскерлери шаарды басып

Шаардын жалпы көрүнүшү.

алып, 30 миӊ омейядды мечитке камап, өрттөп жиберген. Алардын ичинен эӊ мыкты кол өнөр­чүлөрдү, зергерлерди (өзгөчө алтын кармаган) Темирлан Орто Азияга (Самаркандга) алып кел­ген. Б. з. ч. 11-кылымдын аягынан б. з. ч. 732-жыл­га чейин Дамаск хандыгынын, 661–750-жылдарда Омей­яддар халифатынын борбору. 1517-жылдан 1- дүйнөлүк согуштун аягына чейин Осмон импе­риясынын курамында болгон. 1920–43-жылдарда Си­риядагы Франциянын мандат м-н башкарылуу­чу аймагы, 1943-жылдан көз каранды эмес Си­риянын борбору. Байыркы ж-а орто кылымдын архитектуралык эстеликтери – шаардын тары­хый ж-а маданий байлыгы. Шаарды айланта курулган дубалдар, дарбаза, монументтик арка ж-а Ыйык Юпитер Дамасский (1-кылым) колонна­дасы, Омейяддар, Такия Сулаймания ж-а Дер­вишия мечиттери (8-кылым), Нур-ад-дин госпиталы (12-кылым), 12–13-кылымдардын көптөгөн медреселери, Азем ак сарайы, эмир Салах-ад-Диндин мавзолейи бар. Шаардын байыркы бөлүгү Бүткүл дүйнөлүк мурастын тизмесине киргизилген.