ЖАНЫМА: нускалардын айырмасы
vol3>KadyrM No edit summary |
No edit summary |
||
| (3 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
<b type='title'>ЖАНЫМА</b> – 1) и й р и с ы з ы к к а | <b type='title'>ЖАНЫМА</b> – 1) и й р и с ы з ы к к а ж а н ы м а – ийри сызыкты кесип өтүүчү сызыктын пределдик абалын көрсөтүүчү түз сызык. <i>L</i> ийри сызыгында жаткан <i>M</i> ж-а <i>M</i><sub>1 </sub>чекиттери аркылуу <i>MM</i><sub>1 </sub>түз сызыгы жүргүзүлөт (1-чийме). <i>M</i> чекитин кый­мылсыз деп алып, ага <i>M</i><sub>1 </sub>чекитин <i>L</i> ийри сы­зыгы боюнча чексиз жакындатканда <i>MM</i><sub>1 </sub>түз сы­зыгы <i>MT</i> түз сызыгына умтулса, анда <i>MT</i> түз сызыгы <i>L</i> ийри сызыгына <i>M</i> чекитиндеги жанымасы деп аталат. Бардык эле үзгүлтүксүз ийри сызык жанымага ээ болбойт, анткени <i>MM</i><sub>1 </sub>пределдик абал­га умтулбай калышы, же <i>M</i><sub>1</sub>чекити <i>M</i> чекити­не ар тараптан умтулган учурда эки пределдик абалга умтулушу мүмкүн (2-чийме). Эгерде ийри сызык <i>y=f(x</i>) теңдемеси м-н берилсе ж-а <i>x=x</i><sub>0</sub> | ||
сызыгы <i>L</i> ийри сызыгына <i>M</i> чекитиндеги | чекитинде дифференциаланса, анда <i>M</i> чекити аркылуу өткөн жаныманын бурчтук коэффициенти <i>x</i><sub>0 </sub>че­китиндеги <i>f(x</i>)тин туундусунун маанисине ба­рабар; бул чекиттеги жаныманын теңдемеси төмөнкүдөй болот: <i>y–f(x</i><sub>0</sub>)=<i>f′(x</i><sub>0</sub>)(<i>x–x</i><sub>0</sub>) | ||
абалга умтулушу мүмкүн (2-чийме). Эгерде ийри сызык <i>y=f(x</i>) теңдемеси м-н берилсе ж-а <i>x=x</i><sub>0</sub> | |||
чекитинде дифференциаланса, анда <i>M</i> чекити | |||
аркылуу өткөн | |||
[[File:ЖАНЫМА72.png | thumb | 1 -чийме 2- чийм е]] | |||
2) а й л а н а г а ж а н ы м а. – айлана м-н компланар­дуу ж-а аны м-н бир жалпы чекитке ээ болгон түз сызык. Айланага жаныма сызык ошол чекитте радиуска перпендикуляр болот. [[Категория:3-том, 215-326 бб]] | |||
05:28, 1 Июль (Теке) 2025 -га соңку нускасы
ЖАНЫМА – 1) и й р и с ы з ы к к а ж а н ы м а – ийри сызыкты кесип өтүүчү сызыктын пределдик абалын көрсөтүүчү түз сызык. L ийри сызыгында жаткан M ж-а M1 чекиттери аркылуу MM1 түз сызыгы жүргүзүлөт (1-чийме). M чекитин кыймылсыз деп алып, ага M1 чекитин L ийри сызыгы боюнча чексиз жакындатканда MM1 түз сызыгы MT түз сызыгына умтулса, анда MT түз сызыгы L ийри сызыгына M чекитиндеги жанымасы деп аталат. Бардык эле үзгүлтүксүз ийри сызык жанымага ээ болбойт, анткени MM1 пределдик абалга умтулбай калышы, же M1чекити M чекитине ар тараптан умтулган учурда эки пределдик абалга умтулушу мүмкүн (2-чийме). Эгерде ийри сызык y=f(x) теңдемеси м-н берилсе ж-а x=x0 чекитинде дифференциаланса, анда M чекити аркылуу өткөн жаныманын бурчтук коэффициенти x0 чекитиндеги f(x)тин туундусунун маанисине барабар; бул чекиттеги жаныманын теңдемеси төмөнкүдөй болот: y–f(x0)=f′(x0)(x–x0)
2) а й л а н а г а ж а н ы м а. – айлана м-н компланардуу ж-а аны м-н бир жалпы чекитке ээ болгон түз сызык. Айланага жаныма сызык ошол чекитте радиуска перпендикуляр болот.