ЖУГУШТУУ ЭКТИМА

ЖУГУШТУУ ЭКТИМА , к о н т а г и о з д у к э к т и м а (Ecthyma contagiosum) – көбүнчө козу-улактардын эрининде, оозунун былжыр че­линде, тубар кой-эчкилердин желининде жара пайда кылып өтүүчү жугуштуу ылаң. Козгогу­чу – ДНК вирус. Вирус жогорку температурага ж-а кургакка, ысыкка чыдамдуу. Табигый шартта кой, эчки, жейрен, ылаңдайт. Айрыкча 4 күндөн 10 күнгө чейинки козу-улактар ылаңдашат. Ылаң малдан адамга да жугушу мүмкүн. Жугуштуу эктима козгогучунун булагы – ылаңдаган мал, таратуу­чу факторлор – жугуштуу эктима козгогучу м-н булганган жайыт, короо-сарайлар. Соолук кой-эчкилер жугуштуу эктима м-н жеңил ылаңдайт, ошондуктан кээде байкалбай калат да, алар туут мезгилинде ылаң­дын козу-улактарга массалык түрдө таралы­шына себеп болот. Ылаңдын биринчи белгиле­ри вирус койдун организмине киргенден 2–3 күн өткөндөн кийин байкала баштайт. Кыргызстандын шартында жугуштуу эктима эриндеги оозул түрүндө кезде­шет. Эриндин териси жараланып, таруудай бол­гон ысыктар пайда болот. Кийинчерээк алар ириңчелерге айланып, жарылгандан кийин жу­ка карттанат. Бир нече күндөн кийин мындай ысыктар ууртуна ж-а тилине чыгат. Диагноз эпизоотологиялык клиникалык маалыматтардын ж-а лабораториялык изилдөөлөрдүн натыйжасында коюлат. Ылаң башка микроорганизмдер м-н кабылда­бай өткөндө, жараланган жердин картын сый­рыбастан, йоддун, пиоктаниндин эритмесин сүйкөйт. Ошондой эле синтомицин эмульсиясы, анти­биотиктер кошулуп даярдалган ихтиол шыбал­масы жакшы жардам берет. Жугуштуу энтиманын алдын алуу үчүн Кыргызстандын окумуштуулары сунуш кылган вакцинаны козу-улактардын үстүнкү эринине, тубар койлордун желинине сүртүп эмдөө жүргү­зүлөт. Ылаң чыккан чарбага чектөө коюлат. Д. Раимбеков.