ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК: нускалардын айырмасы

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү
м (1 версия)
No edit summary
 
(One intermediate revision by one other user not shown)
1 сап: 1 сап:
'''ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК, ''' с ы з ы к т у у м е й к и н д и к – кадимки үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык эркин векторлордун тобу түшүнүгүн жалпылоочу матем. түшүнүк. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги векторлор үчүн векторлорду кошуу ж-а аларды анык санга көбөйтүү эрежелери көрсөтүлгөн. Булар каалагандай ''х, у, z'' векторлору ж-а , сандары үчүн төмөнкү шарттарды канааттандырат: 1) 􀁯''х + 􀁯у = 􀁯у + 􀁯х'' ; 2) ( 􀁯''х + 􀁯у )+ 􀁯z = 􀁯z +( 􀁯у + 􀁯z''); 3) ар кандай 􀁯''х'' вектору үчүн 􀁯''х'' + 􀁯0 = 􀁯''х'' барабардыгы аткарылуучу 􀁯0 нөл вектор бар; 4) ар кандай 􀁯''х'' вектору үчүн 􀁯''х + 􀁯у'' = 􀁯0 барабардыгы ткарылуучу 􀁯''у'' нөл вектору табылат; 5) 1 · 􀁯''х = 􀁯х'' ; 6) (''х)=()х'' ; 7) () ''х =х+х''; 8) 􀁄( 􀁯''х + 􀁯у )=􀁄 􀁯х +􀁄 􀁯у'' . Эгерде элементтерди кошуу ж-а аларды санга көбөйтүү амалдары аткарылып, 1) – 8) шарттар канааттандырылса ''R'' көптүгү В. м. деп аталат. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык векторлордун көптүгү В. м-ти түзөт. В. м-тин татаал мисалдарынан болуп ''n'' – өлчөмдүү арифм. мейкиндик эсептелет. Каалагандай ''К'' талаасы үчүн В. м. жогорудай эле аныкталат. 􀁄1е1+􀁄2е2+...+􀁄nеn (*) туюнтмасы, коэфф-тери 􀁄1, 􀁄2, ... 􀁄n болгон е1, е2, ... еn векторлорунун с ы з ы к т у у к о мб и н а ц и я с ы деп аталат. Эгер 􀁄1 , 􀁄2, ... 􀁄n коэфф-теринин жок дегенде бири нөлдөн айырмаланса, анда жогорку сызыктуу комбинация (*) аныкталбаган (тривиалдуу эмес) деп аталат. Нөл вектор түрүндөгү аныкталбаган комбинациясы бар е1 , е2, ... еn векторлору сызыктуу көз каранды деп, ал эми тескерисинче (эгер е1 , е2, ... еn векторлорунун аныкталган комбинациясы нөл векторго барабар болсо), е1 , е2, ... еn векторлору сызыктуу көз каранды эмес деп аталат. ''n'' өлчөмдүү В. м-тин каалагандай ''n'' сызыктуу көз каранды эмес векторлору ушул мейкиндик тин базисин түзөт. Эгер е1 , е2, ... еn векторлору В. м-тин базиси болсо, анда бул мейкиндиктин каалагандай ''х'' вектору базистин векторлордун сызыктуу комбинациясы аркылуу (бир гана түрдө) төмөндөгүдөй аныкталат: ''х''= <sub>1</sub>е<sub>1</sub>+<sub>2</sub>е<sub>2</sub>+ +...+<sub>n</sub>е<sub>n</sub>. Мында <sub>1</sub> , <sub>2</sub>, ... <sub>n</sub> берилген базистеги ''х'' векторунун координаталары.
'''ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК, ''' с ы з ы к т у у   м е й к и н д и к – кадимки үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык эркин векторлордун тобу түшүнүгүн жалпылоочу математикалык  түшүнүк. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги векторлор үчүн векторлорду кошуу ж-а аларды анык санга көбөйтүү эрежелери көрсөтүлгөн. Булар каалагандай <math>\vec{x} , \vec{y}, \vec{z}</math>векторлору жана <math>\alpha, \beta</math> сандары үчүн төмөнкү шарттарды канааттандырат: 1) <math>\vec{x} + \vec{y} = \vec{y} + \vec{x}</math>  '''2)''' <math>(\vec{x}+\vec{y})+ \vec{z} = \vec{z} +(\vec{y}+\vec{z})</math>; 3) ар кандай <math>x</math> вектору үчүн <math>\vec{x}+\vec{0}=\vec{x}</math> барабардыгы аткарылуучу <math>\vec{0}</math> нөл вектор бар; 4) ар кандай <math>\vec{x}</math> вектору үчүн <math>\vec{x}</math> <math>+</math><math>\vec{y}</math> <math>=</math> <math>\vec{0}</math> барабардыгы акарылуучу <math>\vec{y}</math> нөл вектору табылат; 5) <math>1\cdot\vec{x}=\vec{x}</math>; 6) <math>\alpha(\beta\vec{x})=(\alpha\beta)\vec{x}</math>'''; 7)''' <math>(\alpha+\beta)\vec{x}=\alpha\vec{x}+\beta\vec{x}</math>; 8) <math>\alpha(\vec{x}+\vec{y})=\alpha\vec{x}+\alpha\vec{y}</math> . Эгерде элементтерди кошуу ж-а аларды санга көбөйтүү амалдары аткарылып, 1) – 8) шарттар канааттандырылса ''R'' көптүгү вектордук мейкиндик  деп аталат. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык векторлордун көптүгү вектордук мейкиндикти түзөт. Вектордук  мейкиндиктин татаал мисалдарынан болуп ''n'' – өлчөмдүү арифметиткалык  мейкиндик эсептелет. Каалагандай ''К'' талаасы үчүн вектордук  мейкиндик жогорудай эле аныкталат.<math>\alpha_1e_1+\alpha_2e_2+...+\alpha_ne_n(*)</math> туюнтмасы, коэффициеттери <math>a_1,a_2, ... a_n</math> болгон <math>e_1</math><math>,</math><math>e_2, </math> <math>...</math> <math>e_n</math>векторлорунун с ы з ы к т у у к о м б и н а ц и я с ы деп аталат. Эгер <math>\alpha_1 , \alpha_2, ... \alpha_n</math> коэффициенттеринин жок дегенде бири нөлдөн айырмаланса, анда жогорку сызыктуу комбинация <math>(*)</math> аныкталбаган (тривиалдуу эмес) деп аталат. Нөл вектор түрүндөгү аныкталбаган комбинациясы ба'''р''' <math>e_1 , e_2, ... e_n</math> векторлору сызыктуу көз каранды деп, ал эми тескерисинче (эгер <math>e_1 , e_2, ... e_n</math> векторлорунун аныкталган комбинациясы нөл векторго барабар болсо),<math>e_1 , e_2, ... e_n</math> векторлору сызыктуу көз каранды эмес деп аталат. <math>n</math> өлчөмдүү вектордук мейкиндиктин каалагандай <math>n</math> сызыктуу көз каранды эмес векторлору ушул мейкиндиктин базисин түзөт. Эгер <math>e_1 , e_2, ... e_n</math> векторлору вектордук  мейкиндиктин базиси болсо, анда бул мейкиндиктин каалагандай <math>x</math>вектору базистин векторлордун сызыктуу комбинациясы аркылуу (бир гана түрдө) төмөндөгүдөй аныкталат: <math>x= a_1e_1+a_2e_2+ ...+a_ne_n</math>'''.''' Мында <math>a_1 , a_2, ... a_n</math> берилген базистеги <math>x</math> векторунун координаталары.
[[Category: 2-том]]
[[Category: 2-том]]

07:48, 10 Декабрь (Бештин айы) 2024 -га соңку нускасы

ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК, с ы з ы к т у у м е й к и н д и к – кадимки үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык эркин векторлордун тобу түшүнүгүн жалпылоочу математикалык түшүнүк. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги векторлор үчүн векторлорду кошуу ж-а аларды анык санга көбөйтүү эрежелери көрсөтүлгөн. Булар каалагандай Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{x} , \vec{y}, \vec{z}} векторлору жана Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \alpha, \beta} сандары үчүн төмөнкү шарттарды канааттандырат: 1) Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{x} + \vec{y} = \vec{y} + \vec{x}} 2) Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle (\vec{x}+\vec{y})+ \vec{z} = \vec{z} +(\vec{y}+\vec{z})} ; 3) ар кандай Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle x} вектору үчүн Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{x}+\vec{0}=\vec{x}} барабардыгы аткарылуучу Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{0}} нөл вектор бар; 4) ар кандай Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{x}} вектору үчүн Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{x}} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle +} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{y}} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle =} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{0}} барабардыгы акарылуучу Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \vec{y}} нөл вектору табылат; 5) Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle 1\cdot\vec{x}=\vec{x}} ; 6) Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \alpha(\beta\vec{x})=(\alpha\beta)\vec{x}} ; 7) Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle (\alpha+\beta)\vec{x}=\alpha\vec{x}+\beta\vec{x}} ; 8) Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \alpha(\vec{x}+\vec{y})=\alpha\vec{x}+\alpha\vec{y}} . Эгерде элементтерди кошуу ж-а аларды санга көбөйтүү амалдары аткарылып, 1) – 8) шарттар канааттандырылса R көптүгү вектордук мейкиндик деп аталат. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык векторлордун көптүгү вектордук мейкиндикти түзөт. Вектордук мейкиндиктин татаал мисалдарынан болуп n – өлчөмдүү арифметиткалык мейкиндик эсептелет. Каалагандай К талаасы үчүн вектордук мейкиндик жогорудай эле аныкталат.Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \alpha_1e_1+\alpha_2e_2+...+\alpha_ne_n(*)} туюнтмасы, коэффициеттери Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle a_1,a_2, ... a_n} болгон Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_1} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle ,} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_2, } Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle ...} Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_n} векторлорунун с ы з ы к т у у к о м б и н а ц и я с ы деп аталат. Эгер Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle \alpha_1 , \alpha_2, ... \alpha_n} коэффициенттеринин жок дегенде бири нөлдөн айырмаланса, анда жогорку сызыктуу комбинация Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle (*)} аныкталбаган (тривиалдуу эмес) деп аталат. Нөл вектор түрүндөгү аныкталбаган комбинациясы бар Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_1 , e_2, ... e_n} векторлору сызыктуу көз каранды деп, ал эми тескерисинче (эгер Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_1 , e_2, ... e_n} векторлорунун аныкталган комбинациясы нөл векторго барабар болсо),Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_1 , e_2, ... e_n} векторлору сызыктуу көз каранды эмес деп аталат. Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle n} өлчөмдүү вектордук мейкиндиктин каалагандай Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle n} сызыктуу көз каранды эмес векторлору ушул мейкиндиктин базисин түзөт. Эгер Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle e_1 , e_2, ... e_n} векторлору вектордук мейкиндиктин базиси болсо, анда бул мейкиндиктин каалагандай Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle x} вектору базистин векторлордун сызыктуу комбинациясы аркылуу (бир гана түрдө) төмөндөгүдөй аныкталат: Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle x= a_1e_1+a_2e_2+ ...+a_ne_n} . Мында Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle a_1 , a_2, ... a_n} берилген базистеги Failed to parse (SVG (MathML can be enabled via browser plugin): Invalid response ("Math extension cannot connect to Restbase.") from server "https://wikimedia.org/api/rest_v1/":): {\displaystyle x} векторунун координаталары.